160. rocznica urodzin francuskiego “ojca współczesnego sportu”

Baron Pierre de Coubertin, fot. wikimedia (domena publiczna)

W niedzielę 1 stycznia 2023 roku minie 160 lat od urodzin Pierre’a de Coubertina, założyciela oraz drugiego przewodniczącego Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (MKOl). Z inicjatywy Francuza odbyły się pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie w Atenach w 1896 roku.

Pierre de Fredy baron de Coubertin urodził się 1 stycznia 1863 roku w Paryżu. Jego ojciec widział go w roli wojskowego lub jako dyplomatę, jednak po ukończeniu studiów na Sorbonie, młody arystokrata nie chciał podążać tą drogą. Całe dorosłe życie poświęcił jednej wielkiej idei – sportowi.

Francuz odnalazł swoje powołanie w trakcie podróży do greckiej Olimpii oraz Anglii. Poznając system wychowawczy na Wyspach zauważył, że tamtejszy sposób nauczania skupia się nie tylko na nauce merytorycznej, ale również na rozwijaniu sprawności fizycznej.

“Francuskie dzieci są faszerowane wiedzą. Przekształcają się w chodzące encyklopedie. Nawet gdy ich inteligencja jest nasycona, są jak przekarmione gęsi. Ich siła fizyczna jest podkopana, a energia moralna zużyta” – pisał Coubertin.

Jako demokrata i liberał doszedł do przekonania, że sport może być instrumentem wychowania. Jako pacyfista wierzył, że rywalizacja na stadionie powinna zastąpić konflikty zbrojne. Wychowanie i edukację uważał za klucz do ukształtowania człowieka przyszłości.

Przemyślenia te sprawiły, że w 1892 roku wystąpił oficjalnie – jako sekretarz generalny Unii Francuskich Towarzystw Sportów Atletycznych – z ideą wskrzeszenia antycznych igrzysk olimpijskich. Negatywny odzew nie zniechęcił de Coubertina, który z wielką energią i uporem doprowadził 23 czerwca 1894 roku do utworzenia Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego.

Niejako w ukłonie dla “kolebki” antycznego sportu, pierwszym przewodniczącym MKOl został grecki entuzjasta igrzysk, Dimitrios Bikelas. Przekonał on de Coubertina, że pierwsza olimpiada powinna odbyć się właśnie w Helladzie, a nie – jak początkowo chciał baron – w stolicy Francji.

Dwa lata później, w kwietniu 1896 roku, Ateny gościły pierwsze nowożytne igrzyska, a de Coubertin został drugim przewodniczącym MKOl. Sprawował ten urząd do 1925 roku (z przerwą w latach 1916-1919) i do dziś jest najdłużej panującym prezydentem w historii Komitetu. Ze względu na I wojnę światową, w 1915 roku siedzibę Komitetu przeniesiono do neutralnej Szwajcarii, do Lozanny, gdzie mieści się do dziś.

Francuski arystokrata był autorem regulaminów igrzysk oraz tekstu przysięgi, a także projektantem emblematu olimpijskiego – pięciu splecionych ze sobą kół, symbolizujących pięć kontynentów oraz różnorodność i jedność ludzi zamieszkujących Ziemię. W młodości sportowiec-amator (ćwiczył boks, szermierkę, jazdę konną, wioślarstwo), później został złotym medalistą “swoich” igrzysk – zdobył to trofeum w Konkursie Literatury i Sztuki w 1912 roku, za “Odę do Sportu”.

Po 25 latach pełnienia funkcji prezydenta MKOl, de Coubertin wycofał się z działania w ruchu olimpijskim, a pracę tę nazwał “niedokończoną symfonią”. Później poświęcił się dziedzinie, z której zdobył wykształcenie, czyli pedagogice. Pozostał jednak honorowym przewodniczącym MKOl.

Oto, sformułowane przez de Coubertina, cztery zasady olimpizmu: olimpizm jako “religia sportu” stosująca się ściśle do ideałów lepszego życia, dążącego do perfekcji; olimpizm jako elita, której początki są całkowicie egalitarne, elita uznająca zasady kodeksu rycerskiego, z jego wartościami moralnymi; olimpizm jako zawieszenie broni, w czteroletnim cyklu święta sportu, “wiosny rodzaju ludzkiego”; olimpizm jako gloryfikacja piękna, poprzez włączenie sztuki do igrzysk.

Pierre de Coubertin zmarł na atak serca 2 września 1937 roku w wieku 75 lat. Nie dożył ceremonii wręczenia przyznanego mu w czerwcu honorowego obywatelstwa Lozanny. Zgodnie z jego ostatnią wolą został pochowany w tym mieście, a jego serce umieszczono wewnątrz marmurowej steli pomnika, wzniesionego ku jego czci w greckiej Olimpii.

Najbliższe igrzyska olimpijskie odbędą się na przełomie lipca i sierpnia 2024 roku w Paryżu.

źródło: PAP