Papieska bazylika i jej protokanonik Macron

fot. Polskifr.fr / AH

Prezydent Francji protokanonikiem najważniejszej bazyliki biskupa Rzymu – papieża Franciszka? Prawdopodobnie jedną z mniej znanych godności, jaka przysługuje prezydentowi Republiki Francuskiej, jest tytuł honorowego protokanonika rzymskiej papieskiej bazyliki świętego Jana na Lateranie, a taką piastuje Emmanuel Macron od ponad 5 lat. Związki prezydentów, a wcześniej królów Francji z najważniejszą bazyliką papieży to bardzo ciekawy i raczej mniej znany temat. 9 listopada Kościół obchodzi rocznicę poświęcenia bazyliki na Lateranie.

W 1483 r. król Francji Ludwik XI przekazał dochody z Langwedocji i Gujenny, w tym z opactwa Clairac, bazylice św. Jana na Lateranie, co miało pomóc w jej odbudowie. W następnych latach doszło jednak do konfliktów między papiestwem a królami Francji Karolem VIII i Ludwikiem XII. Wzrost znaczenia protestantyzmu we Francji de facto uniemożliwił zebranie dochodów z ofiarowanych bazylice na Lateranie włości.

To co najważniejsze w interesującym nas temacie wydarzyło się jednak dopiero w 1604 r. w czasach panowania króla Francji Henryka IV Wielkiego (1589-1610), który porzucił protestantyzm i otrzymał przebaczenie od papieża. To jemu przypadł w udziale zaszczytny tytuł pierwszego i jedynego honorowego protokanonika bazyliki laterańskiej. Było to wyrazem wdzięczności miejscowej kapituły pod adresem francuskiego monarchy za przekazanie jej opactwa benedyktyńskiego w Clairac – znakomicie uposażonego. To nie wszystko. Kanonicy laterańscy zobowiązali się każdego roku – w dniu urodzin króla, czyli 13 grudnia – odprawiać Mszę św. za Francję. Co ciekawe, ta msza zwana “Missa pro felici statu Nationis Galliae” przetrwała po dziś dzień.

Po śmierci Henryka IV kolejnym monarchom Francji przysługiwał ten sam tytuł – honorowego protokanonika. Dopiero obalenie monarchii francuskiej przerwało tę tradycję, do której powrócono w 1957 r., a pierwszym prezydentem Francji, który przyjął laterański tytuł, był René Coty (1954-1959). Nadanie tej godności nie dzieje się jednak automatycznie, ale każdorazowo prezydent francuski musi się stawić na Lateranie osobiście i uczestniczyć w specjalnej ceremonii, co właściwie jako pierwszy od czasów Henryka IV uczynił wspomniany René Coty. Do czasów obecnego prezydenta Macrona trzech jego poprzedników nie weszło w posiadanie tego tytułu. Byli to: Georges Pompidou, François Mitterrand i François Hollande.

Ceremonia (do obejrzenia tutaj >>>) przekazania godności honorowego protokanonika bazyliki na Lateranie prezydentowi Emmanuelowi Macronowi odbyła się 26 czerwca 2018 r. Prezydent został przyjęty przez papieża Franciszka, a następnie otrzymał tytuł podczas ceremonii w bazylice. „Moje emocje są prawdziwe” – oświadczył szef państwa francuskiego w przemówieniu trwającym kilka minut. Godność protokanonika, jak przypomniał “Le Monde” w artykule komentującym nadanie jej Macronowi, nie jest powiązania z jakimiś wyjątkowymi uprawnieniami lub obowiązkami. „Jest to jednak symboliczne, zbliża prezydencję do Kościoła katolickiego i ma duże znaczenie dla francuskich wiernych – którzy są również wyborcami” – czytamy w “Le Monde”.

Katedra biskupów Rzymu

Papieska arcybazylika Najświętszego Zbawiciela, św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty na Lateranie. Matka i Głowa Wszystkich Kościołów Miasta i Świata – tak brzmi pełna nazwa bazyliki na Lateranie, która, o czym chyba dość często się zapomina, jest katerą papieża. Nie bazylika św. Piotra, ale właśnie ta – św. Jana na Lateranie – jest tą najważniejszą. Jest jedną z bazylik większych Rzymu.

W starożytności Neron podstępnie zgładził Plantiusa Laterana, pierwotnego właściciela pałacu na tym terenie, który zagarnął rzymski cesarz. Konstantyn Wielki na początku IV w. podarował ten pałac papieżom. To właśnie Konstantyn po słynnym edykcie mediolańskim nakazał wybudowanie obok pałacu świątyni. Tak się stało i 9 listopada 324 r. papież św. Sylwester I dokonał jej uroczystego poświęcenia, co Kościół świętuje do dziś.

Co ciekawe, do 1308 r. aż 161 papieży rezydowało zasadiczo na Lateranie. Tam odbyło się też 5 soborów powszechnych. Gdy papieże wrócili z tzw. niewoli awiniońskiej w 1377 r. Grzegorz IX przeniósł papieską siedzibę do bardziej znanego dziś Watykanu, głównie na skutek zniszczeń jakich doświadczył Lateran. Nie zmienia to jednak faktu, że do dziś znaczenie arcybazyliki – bo taki tytuł jako jedynej w Rzymie jej przysługuje – jest ciągle bardzo duże.

Na koniec warto dodać, że w budynku obok, który nakazał wybudować Sykstus V w XVI w., znajdują się Święte Schody (scala sancta), bo których Jezus miał wchodzić na sąd do Piłata. Wedle tradycji przywiozła je z Jerozolimy matka cesarza Konstantyna św. Helena w 326 r. Kolejna ciekawostka – bazylika na Lateranie jest pierwszą w dziejach chrześcijaństwa świątynią dedykowaną od początku ku czci Boga. Starsze świątynie to kościoły przekształcone z dawnych budynków przeznaczonych do pogańskiego kultu. Prawdopodobnie niewiele osób wie, że w świątyni znajduje się kopia obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, podarowana przez polskich pielgrzymów w 1975 r.

Jak poinformowała sekcja polska mediów watykańskich, rzymska diecezja 9 listopada br. rozpoczyna obchody 1700-lecia Bazyliki św. Jana na Lateranie. „Chodzi o świątynię, która przez tysiąc lat odgrywała bardzo istotną rolę w Rzymie i świecie” – powiedział Vatican News ks. prof. Waldemar Turek, kierownik sekcji łacińskiej w watykańskim sekretariacie stanu. Więcej >>>.

Rzymska diecezja rozpoczyna dziś obchody 1700-lecia Bazyliki św. Jana na Lateranie. „Chodzi o świątynię, która przez tysiąc lat odgrywała bardzo istotną rolę w Rzymie i świecie” – mówi ks. prof. Waldemar Turek.https://t.co/6Am6TzPuQ5

— Vatican News PL (@VaticanNewsPL) November 9, 2023

A kto z Was był już na Lateranie? Podzielcie się w komentarzach swoimi wrażeniami.

zdjęcia: Polskifr.fr / JG

 

 

Podstawowe źródła informacji: lemonde.fr, lefigaro.fr, brewiarz.pl, wikipedia 

 

czytaj też:

Plac św. Piotra – świadek pamiętnego „Habemus Papam” >>>

Od wszystkich bogów do wszystkich męczenników >>>

Forum Romanum – serce antycznego Rzymu >>>