szukaj
Wyszukaj w serwisie


Polska we Francji

Paul Landowski – potomek powstańca styczniowego, autor słynnego pomnika Chrystusa w Rio de Janeiro

Artur Hanula / 19.07.2019
Praca własna autora na podstawie: Paul Landowski, 1913, fot. Agence Rol - Bibliothèque nationale de France, wikimedia (domena publiczna) oraz Widok na pomnik Chrystusa Odkupiciela z lotu ptaka, fot. Gustavo Facci from Argentina - Flickr, wikimedia (na licencji CC BY-SA 2.0)
Praca własna autora na podstawie: Paul Landowski, 1913, fot. Agence Rol - Bibliothèque nationale de France, wikimedia (domena publiczna) oraz Widok na pomnik Chrystusa Odkupiciela z lotu ptaka, fot. Gustavo Facci from Argentina - Flickr, wikimedia (na licencji CC BY-SA 2.0)

Prawdopodobnie wszyscy znamy pomnik Chrystusa Odkupiciela w Rio de Janeiro, będący jednym z tzw. nowych cudów świata. Zapewne jednak nie każdy wie, że zaprojektował go francuski rzeźbiarz polskiego pochodzenia – Paul Landowski. Choć to jego najsłynniejsze dzieło w samym Paryżu znajdziemy ponad 30 rzeźb autorstwa Landowskiego. Nie brak ich również w innych zakątkach Francji.

Ojciec Paula Landowskiego, Edward, walczył w powstaniu styczniowym. Po jego upadku wyemigrował nad Sekwanę i tam poślubił Francuzkę. Małżonkowie doczekali się szóstki dzieci, z których najmłodszy był Paul, urodzony 1 czerwca 1875 r. w Paryżu.

Gdy Paul miał siedem lat stracił już oboje rodziców. Wychowaniem jego oraz starszego rodzeństwa zajął się brat ojca, Paweł, również mieszkający w stolicy Francji były powstaniec. Po śmierci wuja młodszym rodzeństwem opiekował się najstarszy z nich – Ladislas, student medycyny.

Utrata wzroku i rozwój talentu

Jako pięciolatek Paul Landowski stracił wzrok, jednak była to tylko krótkotrwała przypadłość. Paradoksalnie to przykre doświadczenie przyczyniło się do rozwoju jego artystycznych talentów, gdyż wtedy w sposób szczególny upodobał sobie tworzenie różnorodnych figur z wykorzystaniem… chleba. Dorastając przyszły rzeźbiarz coraz bardziej interesował się literaturą i rzeźbiarstwem.

Jako młody człowiek, w trakcie jednej z przerw wakacyjnych, Paul stworzył pierwsze dzieło w Chézy-sur-Marne. Wtedy też rozczytywał się intensywnie w dziełach literackich i na ich podstawie dużo pisał, m.in. spod jego pióra wyszły dramaty, wiersze i liczne notatki.

Jak nietrudno się domyślić, studia Paula dotyczyły dziedziny artystycznej. Niemniej dokształcał się także w zakresie anatomii człowieka, co rzecz jasna przydawało mu się w tworzeniu rzeźb.

Landowski szybko zyskiwał uznanie w oczach fachowców i znawców. Można powiedzieć, że jego pierwszym większym sukcesem była nagroda Prix de Rome, którą wręczono mu w 1900 r. Paul został nią nagrodzony za rzeźbę zatytułowaną “Dawid walczący”.

Uznanie i renoma

Paul Landowski spędził kilka lat we Włoszech by następnie w 1906 r. osiąść w Boulogne-sur-Seine.

Z biegiem lat powstawały kolejne dzieła artysty. Do tych najbardziej znanych na pewno należy rzeźba św. Genowefy, patronki Paryża, którą można podziwiać w Pont de la Tournelle. Wraz z Henri Bouchardem stworzył też rzeźby Pomnika Reformacji w Genewie. W latach 1927-1935 wykonał “Widma” – pomnik francuskich ofiar drugiej bitwy nad Marną.

Mimo wszystko najokazalszym dziełem Francuza z polskimi korzeniami jest 38-metrowy pomnik Chrystusa Odkupiciela w brazylijskim Rio de Janeiro. Prawdopodobnie ów najwyższy posąg świata, ustawiony na szczycie granitowej góry, jest dla Brazylii tym, czym wieża Eiffla dla Francji. To pamiątka 100 rocznicy niepodległości Brazylii. Posąg został wykonany w Paryżu i przetransportowany statkiem do Brazylii. Oświetlenie monumentu wykonał słynny Guglielmo Marconi, twórca radia. Warto dodać, że osoba autora posągu to niejedyny polski akcent związany z nim. Otóż w 1980 r. ponownie odsłonięto pomnik, w 50 rocznicę jego powstania. W uroczystościach wziął udział papież Jan Paweł II.

Wielką nobilitacją Landowskiego było mianowanie na stanowisko dyrektora Akademii Sztuk Pięknych w Paryżu. Było to w 1929 r.

Rodzina i wojna

Paul Landowski był dwukrotnie żonaty. W 1907 r. poślubił Geneviève Nénot, a po jej śmierci ożenił się z Amélie Cruppi. Z pierwszego małżeństwa miał dwoje dzieci – Nadine (malarkę) i Jeana Maxa. Rok 1943 był prawdziwie tragiczny dla Paula, gdyż właśnie wtedy stracił dwójkę dzieci z pierwszego małżeństwa. Amélie Cruppi urodziła Paulowi również syna i córkę – kompozytora Marcela Landowskiego oraz pianistkę i malarkę Françoise Landowski-Caillet. Syn zmarł w 1999 r., a córka w 2007 r. w wieku 90 lat.

Paul uczestniczył w działaniach zbrojnych I wojny światowej. Jak właściwie wszyscy ich uczestnicy wyniósł koszmarne wspomnienia. Za udział w bitwie nad Sommą został odznaczony Krzyżem Wojennym.

Upamiętnienie

Paul Landowski zmarł 31 marca 1961 r. w Boulogne-Billancourt.

Jedna z ulic w Boulogne-Billancourt, fot. wikimedia (domena publiczna)

Pod adresem (Max Blondat 14), gdzie artysta mieszkał, powstało Musee-Jardin Paul Landowski; tam w ogrodzie i podziemnej galerii można podziwiać prace i projekty mistrza. Ponadto imię Landowskiego nosi nowoczesne centrum kulturalne, tzw. Espace Landowski w Boulogne-Billancourt, gdzie w muzeum lat 30. znajdują się m.in. dzieła Paula.

Paul Landowski zdecydowanie zasługuje na to, żeby zapisać się trwale w naszej świadomości na liście Francuzów z polskimi korzeniami. Na portalu pisaliśmy już o kilku z nich, np.:

  • Bruno Polius >>>
  • Hélène Langevin-Joliot i Pierre Joliot – wnuki Marii Skłodowskeij-Curie >>>
  • Timothee Kolodziejczak >>>
  • Raper PLK >>>

Główne źródła informacji na potrzeby tekstu: B. Stettner-Stefańska, Paryż po polsku; pl.lucindariley.co.uk, dumnipolska.pl, niezalezna.pl, turystyka.wp.pl

 

Opoka

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Avatar użytkownika, wgrany podczas tworzenia komentarza.


2024-12-27 00:15:13