Dwujęzyczność polskich dzieci we Francji
Pixabay
Wychowanie dziecka mówiącego w dwóch językach to zagadnienie, które nurtuje wielu rodziców na emigracji, także we Francji. Czy prawdą jest, że kontakt z dwoma językami powoduje opóźnienia mowy? Jak ułatwić dziecku przyswajanie języków w domu rodzinnym i jakich błędów nie popełniać?
DWUJĘZYCZNOŚĆ A OPÓŹNIENIA ROZWOJU MOWY
Dziecko mające kontakt z dwoma językami ma szansę nauczyć się obu bez trudu, jednak nauka ta może zająć mu więcej czasu i ma prawo uczyć się wolniej. To bodajże największa obawa rodziców dwujęzycznych dzieci. Kontakt z więcej niż jednym językiem, może przyczynić się do opóźnienia rozwoju mowy i trudności w czytaniu i pisaniu, gdyż dziecko ma do poznania dwa odrębne systemy językowe. Intuicja podpowiada, że skoro maluch jest na etapie poznawania pierwszych słów, wprowadzanie drugiego języka może go zdezorientować, w wyniku czego później zacznie mówić.
W tym przypadku rodzicielska intuicja poparta jest wieloma dowodami naukowymi. Ze względu na fakt, że rozwój umiejętności czytania i pisania jest uzależniony od rozwoju języka mówionego, dzieci dwujęzyczne w pierwszych latach życia mają większe problemy związane z psychomotoryką. Im mniejsze dziecko, tym łatwiej chłonie język, ale tym dłużej może zająć mu opanowanie powyższych umiejętności.
WDRAŻANIE DRUGIEGO JĘZYKA W MAŁŻEŃSTWACH MIESZANYCH
W małżeństwach mieszanych zazwyczaj każde z rodziców mówi do dziecka w swoim języku ojczystym. Nie jest to najłatwiejszy do wprowadzenia sposób. Najczęściej jeden z języków używanych przez rodzica jest tym, którym porozumiewa się większość osób mieszkających w danym kraju, a drugi nie jest powszechnie znany.
Badania statystyczne potwierdzają, że w małżeństwach mieszanych we Francji istnieje dysproporcja płci. Zdecydowanie więcej jest Polek – żon Francuzów niż na odwrót. Najczęściej jest więc tak, że mama uczy języka polskiego, a francuskiego – tata i szkoła.
Pixabay
NIEPOKOJE MATEK POLEK
Z badań przeprowadzonych w Paryżu przez studentkę antropologii Agnieszkę Kosiorowską dotyczących dwujęzyczności wynika, że istnieje duża presja społeczna, by polskie matki uczyły swoje dzieci języka polskiego. Jest to duża odpowiedzialność, ale i wyzwanie wymagające czasu i poświęceń. Badania te pokazują, że matki – Polki próbują wielu działań, by ich dziecko mówiło w ojczystym języku. Wiele z nich w tym zakresie pracuje z dziećmi w domu, realizując szkołę polską online.
Zadanie to jest bardzo trudne, szczególnie jeżeli są czynne zawodowo i pracują do późnych godzin, przez co kontakt z dziećmi jest zawężony. Większość matek wskazywało, że nie wyobraża sobie, że mogłyby zrezygnować z nauczania języka polskiego. Często uważają, że relacja pomiędzy nimi a dzieckiem nie jest możliwa w innym języku niż ojczysty. Należy podkreślić, że niepowodzenia w nauce swoich pociech, języka polskiego, są często bardzo dużym problemem emocjonalnym dla polskich matek.
Niektóre z nich mają natomiast stałe poczucie winy wynikające z tego, że dla wygody przestawiają się na francuski. Codzienne mówienie do dziecka w dwóch językach wymaga bowiem od rodziców dużej determinacji i konsekwencji, szczególnie od rodzica posługującego się językiem mniejszości, który zna także biegle i ten drugi język. Gdy dzieci spostrzegą, że do mamy mogą mówić w języku francuskim, zostaną zrozumiane i wysłuchane, często tracą motywację do używania języka polskiego. Na szczęście, zawsze mogą przyjść z odsieczą dziadkowie, inni krewni lub nianie, spędzając z dzieckiem odpowiednią ilość czasu i porozumiewając się z nim po polsku.
Pixabay
TRUDNOŚCI ZWIĄZANE Z DWUJĘZYCZNOŚCIĄ W RODZINACH POLSKICH
W rodzinach polskich poza granicami kraju, w domu używa się języka ojczystego, podczas gdy dzieci w szkole i na podwórku stykają się z językiem większości obowiązującym w danym kraju. W przypadku rodzin żyjących poza ojczyzną mogłoby się wydawać, że nie ma nic prostszego, ponieważ wystarczy, aby rodzice w domu mówili w języku polskim, a dzieci będą go umiały. Pokutuje bowiem przekonanie, że dzieci nasiąkają językiem jak gąbki.
Często okazuje się, że nauka ta jest jednak trudniejsza. Początkowo dziecko posługuje się znacznie uboższym słownictwem francuskim niż jego rówieśnicy. Dodatkowym problemem dla rodziców staje się wówczas presja otoczenia. Zdarza się wciąż niestety coś, co było nagminne w dawnych czasach, a mianowicie, że nauczyciele i pedagodzy szkolni, żądają od rodziców zaprzestania rozmów w domu w ich języku ojczystym aż do momentu, kiedy ich dziecko „nadrobi zaległości”. Często rodzice sami podejmują taką decyzję, gdy widzą, że ich pociechy wypadają na testach językowych gorzej niż koledzy.
Dziecko, przebywające w gronie rówieśników i nauczycieli, którzy nie posługują się językiem polskim, mając ku temu dodatkowe przyzwolenie w domu, samo zepchnie go na drugi plan. Z czasem okazuje się, że to nauka języka polskiego jest trudniejsza, a dziecko szybko dogania swoich rówieśników w znajomości języka francuskiego. Wyprzedza w posługiwaniu się nim rodziców, którzy niejednokrotnie nie potrafią pomóc mu w problemach szkolnych.
GDY DZIECKO IDZIE DO SZKOŁY
Moment przełomowy następuje, gdy dziecko idzie do szkoły. Jest to czas, w którym język francuski powoli zaczyna także przenikać do domu. Wówczas rola rodziców staje się coraz trudniejsza i od nich zależy czy będą konsekwentni w posługiwaniu się językiem polskim w rozmowie z dzieckiem oraz stawianiu mu w tym zakresie wymagań. Jest rzeczą oczywistą, że łatwiej mu będzie opowiedzieć to, co wydarzyło się w szkole w języku francuskim, a to co dzieje się w domu po polsku.
Zadaniem rodziców, którym zależy na tym, by ich dziecko sprawnie posługiwało się językiem ojczystym, jest konsekwentne mówienie po polsku w domu oraz uczenie zasad pisowni, dzięki czemu będzie potrafiło posługiwać się nim także w piśmie. By wesprzeć dziecko w nauce języka polskiego, pomocne też będzie posłanie go do szkółki polskiej, wakacje u rodziny w Polsce, czytanie polskich książek, oglądanie filmów i bajek w rodzimym języku.
Wśród książek poświęconych dwujęzycznym dzieciom warto zwrócić uwagę na pozycję “Jak wychować dwujęzyczne dziecko. Poradnik dla rodziców (i nie tylko)” Barbary Zurer Pearson, w którym zapewne można odnaleźć praktyczne wskazówki i rady.
Ciekawy artykuł. Należałoby jeszcze wspomnieć, że o lepszy poziom języka powinni dbać rodzice.
Polecam takze wysluchac emisje radiowa “7 milliards de voisins” ( @7milliardsrfi )
« L’enfant bilingue: de la petite enfance à l’école »
http://www.rfi.fr/emission/20170602-enfant-bilingue
Super artykuł 😊
samo zycie – pierwsze pokolenie emigrantów utrzymuje jeszcze poczucie polskosci i przekazuje to swoim dzieciom – niestety pozniej przewaznie wyglada to inaczej – to tez bylby ciekawy temat do opracowania i przedstawienia go w formie troche bardziej rozszerzonej w cyklu artykulow
Super! Może mi się przydać kiedyś :))
Nie moge się ze wszystkim zgodzić. Są Polskie szkoły do których dużo Polek (matki) zapisuje swoje dzieci. I również osobiscie znam kilkoro dzieci króre biegle władają językiem obcym (Francuskim) jak i ojczystym Polskim (dzieci w wieku od 3-14 lat) jakoś nie słyszę że zapominają jezyka Polskiego na rzecz nauki języka obcego.Nie zapomninajmy prócz tego dzieci również uczą się języka angielskiego lub innego obcego dodatkowo (tu mowa o starszych dzieciach) jakoś im to nie sprawia trudnośçi. Pierwsze słyszę, że nauczyciele zabraniają rodzica mówić do dziecka w języku ojczystym! To jest niedożeczne, jakieś bzdury. Dzieci bardzo szybko pochłaniają jezyki obce (bezbłędnie) czasem mówią jak rodowici Francuzi. Dzieci w wieku 3 lat (załóżmy) nie mają testów które mogły by źle zrobić. Wiadomo starsze dzieci mogą mieć z tym problem, ale jeśli 2 razy zrobią ten sam błąd za 3 zrobią dobrze. Nie rozumiem zdania że matki realizując szkołe Polską online? Nie ma to jak dać dziecku tableta czy telefon i mieć spokój. I jak może dziecko mieć opóźniony rozwój mowy lub czytania? Jeśli dziecko umie czytać w języku Polskim bardzo szybko nauczy się również w języku obcym, ale cała odpowiedzialność spoczywa na rodzicu by pomóc Mu dążyć do celu uczenia języka obcego. Jest również coś takiego jak korepetycje. Problem zapominania języka ojczystego jest tylko i wyłącznie winą rodziców. Pozdrawiam
Według mnie świetny artykuł. Pokazuje zagrożenia i problemy, na które warto zwrócić uwagę. Wiadomo, że wszystko zależy od rodziców. Dlatego ktoś ten artykuł napisał, żeby pokazać różne sytuacje, ale nie widzę w tekście ocen, radykalnych opinii ani uogólniania. Wg mnie zwrócono uwagę na ważne sprawy, które mogą pomóc zwłaszcza rodzicom. Ja jako rodzic własnie tak to odbieram. Znam dzieci, które mimo, że w polskich rodzinach słabo mówią po polsku albo prawie wcale, ale i znam sporo dzieci, które radzą sobie doskonale z dwoma językami. Warto wiedzieć jak postępować, bo czasem oczywiste rzeczy takie w rzeczywistości nie są. Opóźnienie mowy jest potwierdzone naukowo i wiele osób o tym mówi. Nikt tu nie daje przecież rocznemu dziecku tableta. A szkoła polska jest bardzo ważna, ale są tez platformy e-lerningowe, które realizują program polskiej szkoły online. Wiem, bo dzieci znajomych w ten sposób się uczą dodatkowo i bardzo to chwalą. Wszystko zależy od sposobu i podejścia rodziców, którzy czasem nie wiedzą co mają zrobić by było dobrze. Ważne jest przecież dobro dzieci i to by znały polski język.
Podziękowanie za mądre ,praktyczne i rzeczowe rady dla rodziców ,a wychowanie w duchu ojczystej kultury i języka jest świadectwem patriotyzmu i wiary .tak dalej i szczęść Boże
Bardzo dobry artykuł, porusza ważne problemy, które mi jako rodzicowi dają wiele do myślenia i uświadomienia sobie jak to jest ważne w wychowaniu mojego dziecka. Liczę na kolejne artykuły o podobnych problemach.