81 lat temu rozpoczęło się formowanie Polskich Sił Zbrojnych we Francji

Gen. Władysław Sikorski wśród żołnierzy polskiej armii we Francji. Źródło: Wikipedia Commons

4 stycznia bieżącego roku przypadała 80. rocznica zawarcia umowy polsko-francuskiej o utworzeniu we Francji Wojska Polskiego. Dobrze jednak pamiętać, że tworzenie polskiej armii rozpoczęło się już 9 września 1939 r., a więc na kilka tygodni przed zakończeniem kampanii wrześniowej.

4 stycznia 1940 r. premier Władysław Sikorski i premier Francji Édouard Daladier podpisali umowy o funkcjonowaniu polskiej armii we Francji. W ciągu kilku miesięcy – między wrześniem 1939 r. a czerwcem 1940 r. – udało się stworzyć wojsko liczące ponad 80 tys. żołnierzy.

Już 12 września Francuzi przekazali Polakom obóz ćwiczebny w Coëtquidan, a 21 września doszło do podpisania protokołu wykonawczego.

Operacyjnie Polska Armia we Francji podlegała francuskiemu Naczelnemu Dowódcy. Jak przypomina encyklopedia.pwn.pl, w jej ramach do czerwca 1940 r. sformowano przede wszystkim: Samodzielną Brygadę Strzelców Podhalańskich (dow. gen. Z. Bohusz-Szyszko), 1. Dyw. Grenadierów (gen. B. Duch), 2. Dyw. Strzelców Pieszych (gen. B. Prugar-Ketling); zapoczątkowano formowanie: X Brygady Kawalerii Pancernej (gen. S. Maczek), 3. (pułkownik T. Zieleniewski) i 4. dyw. piechoty (gen. R. Dreszer) oraz Brygady Strzelców Karpackich (gen. S. Kopański) w Syrii.

Zorganizowano także nowe ośrodki formowania m.in. w Parthenay (Wandea).

We Francji również przynajmniej w pewnej części tworzono Polskie Siły Powietrzne i Polską Marynarkę Wojenną.

Szacuje się, że na ziemi francuskiej i Bliskim Wschodzie liczebność polskiej armii to ok. 80 tys. żołnierzy.

A do najważniejszych walk, w których brali udział żołnierze polskich sił zbrojnych we Francji należały (podane za encyklopedia.pwn.pl): jednostki WP walczyły w obronie Norwegii (8 V–8 VI 1940 Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich pod Narwikiem oraz pol. okręty i statki) i w kampanii fr.-niem.: 1. Dyw. Grenadierów (od 26 V 1940) w składzie XX korpusu fr. w Lotaryngii pod Dieuze, Lagarde i Merviller (21 VI wobec braku możliwości kontynuowania walki rozwiązana przez dow.), 2. Dyw. Strzelców Pieszych (od 15 VI) w składzie XLV korpusu w Jurze (rejon Belfortu), po kilkudniowych walkach przeszła do Szwajcarii (żołnierzy internowano), X Brygada Kawalerii Pancernej (od 13 VI) w składzie 4. armii w Szampanii pod Champaubert, Montmirail i Montbard (17 VI rozwiązana przez dow.); w obronie Bretanii uczestniczyła Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich (pozbawiona ciężkiego sprzętu 18 VI została rozbita przez niem. oddziały pancerne); ponadto walczyło 136 pilotów myśliwskich (zniszczyli ponad 50 niem. samolotów); w walkach m.in. zginęło lub zostało rannych ok. 6 tys. żołnierzy, 13 tys. internowano, 16 tys. dostało się do niewoli; instytucje centralne WP, ośr. formowania, oddziały nieuczestniczące w walkach oraz część żołnierzy z jednostek frontowych ewakuowano (łącznie ponad 20 tys.) do Wielkiej Brytanii i Palestyny.

Źródło: encyklopediaPWN.pl

Czytaj też:

Generał Józef Haller – „władca pierścieni” i świadek na niezwykłym ślubie >>> 

60 lat temu zmarł gen. Józef Haller, twórca Armii Polskiej we Francji >>> 

80. rocznica umów o polskiej armii we Francji >>> 

Styczeń 2020 – ważniejsze rocznice >>>