760. rocznica konsekracji katedry w Chartres

pixabay.com

Katedra w Chartres należy do najwspanialszych tego typu sakralnych budowli we Francji, ale i w Europie. Od wieków wraz z najsławniejszą Notre Dame w Paryżu oraz katedrą w Reims znajduje się w ścisłym gronie wyjątkowych obiektów Królestwa Francji i Republiki. 24 października 1260 r. w obecności króla Ludwika IX Świętego dokonano jej konsekracji. Przypomnijmy garść najważniejszych faktów oraz ciekawostek z “życia” katedry w Chartres.

Chartres to miejscowość oddalona o ok. 90 km na południowy zachód od Paryża (Region Centralny, Eure-et-Loir). Trzeba przyznać, że słynna katedra znajdująca się w tym mieście robi wrażenie już na pierwszy rzut oka: wielkość, gotycki wygląd, wspaniałość wnętrza zapadają w pamięć na zawsze. Znakomicie prezentują się mniej więcej 100-metrowe iglice: wyższa pochodzi z 1513 r., niższa z XIII w. Na fundament katedry składają się mury wkopane w ziemię na głębokość ok. 8 m.

Chociaż katedra w Chartres jest oczywiście jednym z symboli francuskiego chrześcijaństwa, zanim zbudowano tu jakąkolwiek chrześcijańską świątynię miejsce to związane było z pogańskim kultem celtyckim. Wiemy, że istniała na dzisiejszym wzgórzu katedralnym świątynia druidzka. Rzymianie również darzyli Chartres szacunkiem. Mniej więcej w III w. rozpoczęły się chrześcijańskie losy miejsca. Podanie mówi, że pierwsi misjonarze, którzy tu przybyli, dostrzegli celtycką figurę brzemiennej kobiety. Uznali to za znak, że należy w tym miejscu zbudować kościół ku czci Maryi. Powstała tu pierwsza drewniana świątynia i tzw. szkoła z Chartres, której przedstawicielami byli m.in. św. Bernard i Teodoryk. Bazylika romańska powstała w VIII w. W 1194 r. ówczesna budowla została bardzo poważnie zniszczona przez pożar, dlatego trzeba było pomyśleć o nowej.

Proces budowy obecnej świątyni trwał zaledwie 26 lat. Zaledwie, gdyż jak na ówczesne warunki, kiedy katedry powstawały przez liczne dziesięciolecia, a nawet wieki, było to tempo iście sprinterskie. Warto wiedzieć, że katedra w Chartres jako pierwsza w historii Francji została nazwana imieniem Najświętszej Maryi Panny, choć z tym wezwaniem najczęściej kojarzona jest Notre-Dame de Paris.

Matematycy potwierdzają, że w konstrukcji świątyni można odnaleźć ślady tzw. złotego podziału. Skąd już wtedy wiedziano o idealnych proporcjach? Istnieje teoria, że tajemną wiedzę przywieźli templariusze z Ziemi Świętej. Ponadto ok. południa 21 czerwca wiązka światła przechodzi przez otwór w oknie św. Apolinarego i oświeca metalowa szpilkę zamontowaną w płytce. To jakoby potwierdza teorię o uwzględnieniu przesilenia letniego w konstrukcji obiektu. Analogicznie sprawy się mają w przypadku przesilenia zimowego.

Co ciekawe, w krypcie katedry znajduje się studnia i źródło, które zostały na nowo odkryte przez archeologów na początku XX w. Przez wieki to miejsce było zapomniane i niedostępne, gdyż wiązało się z pogańskimi wierzeniami Galów, dla których była to woda magiczna. Ich podania głosiły, że osoba chora przez dziewięć dni pijąca tę wodą i śpiąca przy źródle, może liczyć na całkowicie wyleczenie albo szybką i bezbolesną śmierć. Dodajmy, że tego typu wierzenia, jak i samo dość nietypowe usytuowanie katedry, zorientowanej na północny wschód, a nie jak większość katedr na wschód, ma związek z tzw. prądami tellurycznymi (geofizyczne prądy elektromagnetyczne przepływające między poszczególnymi warstwami ziemi).

Jedną z największych osobliwości Notre-Dame de Chartres jest labirynt usytuowany w katedrze. Jego rolą od czasów średniowiecznych jest zbliżanie ludzi do Boga poprzez umożliwienie im symbolicznej podróży w głąb siebie. Ów labirynt to układ geometryczny o średnicy blisko 13 metrów, który pątnicy winni pokonywać w skupieniu i modlitwie na kolanach. Długość drogi do przebycia to ok. 261 m. Ciekawostką jest, że do czasów Napoleona I, który kazał stopić ją do produkcji dział, znajdowała się w labiryncie miedziana płyta ukazująca Tezeusza zabijającego Minotaura.

Katedra Notre-Dame w Chartres to także niezwykła kolekcja najróżniejszych rzeźb i witraży. Wyliczono, że na zewnątrz i w środku katedry znajduje się ok. 10 tys. rzeźb ze szkła i kamienia. Na dodatek budowlę zdobi ok. 170 witraży. Ich łączna powierzchnia to ok. 2 tys. m kw. Dwa bodaj najbardziej rozpoznawalne to Najświętsza Maryja Panna Pięknego Szkła oraz Błękitna Róża. Matka Boża w różnych wizerunkach ukazana jest w katedrze ok. 180 razy. Oprócz Maryi znajdziemy też przedstawienia świętych, sceny biblijne i z życia wzięte. Jedną z największych tajemnic katedry jest niezwykłość szkła, z którego wykonano owe witraże. Do dziś naukowcom nie udało się w 100 proc. potwierdzić, jak udało się wytworzyć coś takiego. Faktem jest, że nawet w dni pochmurne, witraże zdają się świecić, jak gdyby miały własne źródło światła.

Zapewne najcenniejszą relikwią, którą można znaleźć w katedrze jest tzw. Sancta Camisia (Święta Suknia), w której Maryja miała urodzić Jezusa, oraz welon. Co ciekawe, cudowna relikwia przetrwała pożary, na jakie była narażona w czasach istnienia katedry. Dodajmy jeszcze, że Święta Suknia to dar dla katedry z 876 .r, przekazany przez władcę Franków Karola Łysego.

The Sancta Camisia, the Veil of the Virgin, housed at #Chartres #Cathedral. @VilledeChartres pic.twitter.com/DrkWXdJXJB

— Vincent Spadoni (@V_Spadoni) January 8, 2018

Prawdopodobnie tylko raz w katedrze miała miejsce koronacja francuskiego króla. Było to w 27 lutego 1594 r., a koronowano wówczas Henryka IV, który był następcą Henryka III Walezego, przez krótki czas króla Polski. Inny polski wątek związany z katedrą to wiersz Juliana Przybosia pt. “Widzenie katedry w Chartres”.

Katedra w Chartres to miejsce, które można odkrywać przez całe życie, ciągle i nieustannie. To niezgłębiona skarbnica wiedzy.

Źródła informacji: turystyka.wp.pl, budowle.pl, franceandstyle.com.pl, navtur.pl, encyklopedi.pwn.pl