50 rocznica śmierci Witolda Gombrowicza obchodzona w Polsce i we Francji

Tablica pamiątkowa na Villi Alexandrine (Vence), w której od października 1964 do marca 1969 mieszkał Witold Gombrowicz, fot. Bossowski, wikimedia (na licencji CC BY-SA 3.0)

24 lipca, w 50. rocznicę śmierci Witolda Gombrowicza, we francuskim Vence, gdzie pisarz zmarł, Andrzej Seweryn przedstawi monodram zbudowany z fragmentów “Dziennika”. Rocznicowe uroczystości w Polsce rozpoczęły się 19 lipca we Wsoli i potrwają do końca roku.

Andrzej Seweryn zaprezentuje swój monodram w miejscu, gdzie Gombrowicz spędził ostatnie lata życia i gdzie zmarł. Od wiosny tego roku Muzeum Gombrowicza w Vence jest współprowadzone przez Muzeum Gombrowicza we Wsoli – Polska przekazała eksponaty, które będą stanowić ekspozycję “L’Espace Gombrowicz”, natomiast strona francuska udostępniła pomieszczenia muzealne.

Monodram Andrzeja Seweryna – na kanwie „Dziennika” – zabrzmi na drugim piętrze Villi Alexandrine w Vence, gdzie Gombrowiczowie zajmowali mieszkanie z pięcioma balkonami. W mieszczącym się tam obecnie muzeum niewiele jest przedmiotów osobistych pisarza, ale można podziwiać zdjęcia Gombrowicza oraz przeczytać o jego twórczości i życiu w Vence. Polskiego pisarza odwiedzali często i chętnie artyści, co dokumentują eksponowane w muzeum fotografie Kota Jeleńskiego i Sławomira Mrożka.

Wcześniej monodram Andrzeja Seweryna oparty na “Dzienniku” został zaprezentowany w Muzeum Gombrowicza we Wsoli, gdzie w ubiegły weekend uczczono rocznicę śmierci pisarza dwudniowym wydarzeniem “Kosmos Gombrowicza”. W programie, oprócz monodramu, znalazł się traktujący o emigracji projekt jazzowo-literacki Dominika Bukowskiego “Transatlantyk”, koncert zespołu Lao Che, a także wystawa fotografii z Vence Cedrica Fiorettiego.

Rocznica gombrowiczowska świętowana będzie w Polsce także w kolejnych miesiącach. We wrześniu rozstrzygnięty zostanie organizowany we współpracy z Muzeum Plakatu w Wilanowie międzynarodowy konkurs na plakat zatytułowany “Gombrowicz półwieczny”. Kurator Muzeum Plakatu Mariusz Knorowski wybrał do udziału w nim dziesięcioro wybitnych artystów z różnych kręgów kulturowych.

Również we wrześniu odbywać się będzie towarzyszący przyznaniu Nagrody Gombrowicza festiwal literacki “Opętani Literaturą” we Wsoli i Radomiu. Jego hasłem będzie w tym roku “Literatura czyli półwieczność”, a oprócz rozważań o śmierci, pamięci i jej literackich zapisach w programie m.in. “Sąd nad Nagrodą Nobla”, do której Gombrowicz był nominowany.

“W październiku natomiast Kongres Tłumaczy Gombrowicza, wydarzenie, o którym od lat marzyliśmy wspólnie z Ritą Gombrowicz, patronką i uczestniczką naszego Gombrowiczowskiego półrocza” – zapowiada Tomasz Tyczyński z Muzeum Gombrowicza we Wsoli. Do udziału w Kongresie muzeum zaprosiło tłumaczy ze wszystkich języków, na które Gombrowicza przekładano. Dotychczas swoje uczestnictwo potwierdziło blisko 30 tłumaczy, w Komitecie Naukowym kongresu zasiądą Rita Gombrowicz, Małgorzata Smorąg-Goldberg, Bożena Zaboklicka, Leonard Neuger, Jerzy Jarzębski oraz Rolf Fieguth. Partnerem przedsięwzięcia jest Instytut Adama Mickiewicza, który zabiega o środki na organizację drugiej części kongresu, która odbyłaby się w Vence w dniach 14-17 października, jako kontynuacja wydarzeń z Polski.

Witold Gombrowicz nazywany jest mistrzem zrywania masek, uznawany za tego, który najpełniej w literaturze opisał grę i teatralność relacji międzyludzkich, jeden z najciekawszych polskich pisarzy XX wieku. Zmarł 50 lat temu, w nocy z 24 na 25 lipca 1969 roku, w wieku 65 lat.