Francja a hołd pruski – co wiemy po 500 latach?

Marcello Bacciarelli, Hołd pruski (fragment), 1796, Zamek Królewski w Warszawie, fot. wikimedia (domena publiczna)

Jedną z ważniejszych, okrągłych rocznic, które obchodzimy w tym roku, jest 500-lecie hołdu pruskiego, przypadające 10 kwietnia br. Były Wielki Mistrz krzyżacki, a już wówczas książę pruski Albrecht Hohenzollern właśnie 10 kwietnia 1525 r. złożył hołd królowi Polski Zygmuntowi I Staremu. Przyjął wiarę luterańską. Choć wiemy, że Francja nie była bezpośrednio związana z tym wydarzeniem, można znaleźć kilka pośrednich wątków w tej kwestii.

W 1521 r. wybuchła wojna habsbursko-francuska, która rzutowała na politykę europejską. Cesarz Karol V Habsburg był również królem Hiszpanii. Panował nad znacznym obszarem Europy. Francja była jednym z jego największych przeciwników. Francuzi starali się umacniać wpływy w Europie środkowo-wschodniej, dążąc do osłabienia Habsburgów.

Co więcej, hołd pruski w pewnym sensie wpisywał się w grę polityczną, w której Polska starała się zachować równowagę i niezależność od wpływów habsburskich, utrzymując jednocześnie dobre relacje z Francją. Choć niektórzy zwracają uwagę na fakt, że propozycja części dostojników polskich, aby Albrecht został księciem luterańskiego państewka zależnego od Polski, podyktowana była m.in. tym, żeby odwieźć go od ewentualnego przejścia na stronę Francji.

Zaledwie 8 lat przed hołdem pruskim miało miejsce słynne wystąpienie Marcina Lutra i początek protestantyzmu. Nowe wyznanie rozprzestrzeniało się po Europie. Protestanccy władcy, w tym jak wiemy również Albrecht, szukali ochrony przed katolickimi monarchami. Jednym z najpotężniejszych krajów katolickich była wówczas Francja.

Możemy zatem podsumować, że Francja nie miała bezpośredniego wpływu na sam hołd pruski. Wydarzenie to rozegrało się jednak w szerszym kontekście polityki w Europie, w ramach której wielkimi antagonistami byli Francuzi i Habsburgowie. Składający hołd Albrecht Hohenzollern, porzuciwszy katolicyzm i przyjąwszy wiarę protestancką i stając się władcą świeckim, nie mógł być dobrze widziany w kontekście interesów katolickiej Francji.

 

Ocena hołdu pruskiego i jego konsekwencji: >>> Prof. Jacek Wijaczka: dla mnie hołd pruski był politycznym błędem Zygmunta Starego <<<