70 lat temu zmarł Paul Claudel – jeden z najwybitniejszych pisarzy katolickich

Paul Claudel (1868-1955), fot. wikimedia (domena publiczna)

Przed 70 laty, 23 lutego 1955 r., zmarł Paul Claudel, jeden z najwybitniejszych francuskich poetów i dramaturgów katolickich. W swoim życiu przeszedł drogę od wychowania katolickiego, przez bunt i kryzys wiary, aż po nawrócenie i odzyskanie wiary w Boga.

Paul Claudel urodził się 6 sierpnia 1868 r. w Villeneuve-sur-Fere w północnej Francji w rodzinie wysokiego urzędnika państwowego. Do liceum uczęszczał w Paryżu, gdzie bardzo wcześnie zapoznał się z literaturą Wergiliusza, Dantego i Szekspira. W czasie studiów w Paryżu, pod wpływem lektury powieści Zoli, sztuki areligijnej i modnego wtedy antyklerykalizmu, stracił wiarę. Odzyskał ją na Boże Narodzenie 1886 r.

W poszukiwaniu inspiracji poetyckiej zaszedł do paryskiej katedry Notre-Dame podczas Nieszporów. Słysząc śpiew Magnificat doznał olśnienia. Pomyślał: “Jakże szczęśliwy jest lud, który wierzy? – A gdyby to było prawdziwe? – Tak, to prawdziwe. Bóg istnieje, jest tam, jest kimś, jest bytem osobowym, tak jak ja! On mnie kocha, On mnie woła”. Rozpłakał się, a śpiew kolędy „Adeste fideles” spotęgował jego wzruszenie.

Objawienie, którego doświadczył stało się dla niego wyzwoleniem ducha i uświadomieniem sobie sensu życia. Tłumaczył, że wolność, którą Bóg obdarza, “jest tysiąc razy bardziej wymagająca niż przymus”. W „Magnificat” napisał: “Panie, znalazłem Cię, a Tyś włożył we mnie zarodek nie śmierci, ale światła”. Wdzięczny był Kościołowi, który uważał za “uwieńczenie ludzkości, jak ludzkość jest uwieńczeniem natury”.

Bogata była kariera polityczna i literacka Claudela. Po ukończeniu studiów wstąpił do służby dyplomatycznej. Pracował na placówkach w Pradze, Frankfurcie, Hamburgu, Nowym Jorku, Brukseli, Pekinie, Szanghaju, Rio de Janeiro, w Tokio i Waszyngtonie uprawiając jednocześnie różnorodną twórczość literacką, której całkowicie się poświęcił w ostatnich dwudziestu latach życia. Ostatnią jego placówką dyplomatyczną była Bruksela (1933-35), skąd przeszedł na emeryturę i osiadł w zamku Brangues w południowofrancuskim departamencie Isere.

W roku 1946 został członkiem Akademii Francuskiej. Zasłynął jako poeta i dramaturg. Główne dramaty, jak „Zakładnik”, „Zwiastowanie”, „Atłasowy trzewiczek”, „Joanna d’Arc na stosie”, powstały z inspiracji religijnej. W 1950 r. przyjął go na audiencji papież Pius XII, któremu mógł przeczytać fragment jednego ze swoich utworów.

Paul Claudel zmarł 23 lutego 1955 r. w Paryżu.

W dramaturgii i poezji Claudel był przedstawicielem głębokiej odnowy chrześcijańskiej, Choć nie był teologiem ani biblistą, w Biblii szukał objawienia, obecności i “aktualności” Boga”. Biblia była dla niego nie tylko źródłem inspiracji, jak dla wielu innych pisarzy, lecz „drugą naturą”, z której czerpał duchowe odrodzenie i inspirację dla swojej twórczości. Według wybitnego francuskiego pisarza katolickiego, Françoisa Mauriaca „Claudel nigdy nie naśladował żadnej książki, oprócz Księgi Ksiąg – Biblii, która stała się jedynym tematem, który go pociąga, a za swoją jedyną misję uważał bycie poetą patrzącym na krzyż, od którego tylu innych odwraca oczy”.

Ponadto dzieło Claudela wyraża katolicką wizję świata, którą Mauriac określił jako “totalitarną”. Jest to poeta i dramaturg katolicki w świecie, w którym chrześcijaństwo znajduje się w stanie rozkładu i nie rozpoznaje się w lustrze, które stawia przed nim poeta. Jest świadkiem ukazującym niezaspokojone pragnienie nieskończoności i niepowstrzymaną potrzebę miłości, które towarzyszą każdemu człowiekowi na „ziemi wygnania”.

Co też ciekawe pisarz uchodził za osobę sprzyjającą Polsce. Wspomina męczennika św. Andrzeja Bobolę, w swoim „Dzienniku” z entuzjazmem pisze o odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 r. Ponadto ważne miejsce w jego religijnym życiu pełniła także Matka Boska Częstochowska.

źródło: KAI