Znaczenie gościnności w kulturze żydowskiej

fot. Centrum Heschela KUL

Witanie ludzi w pokoju, goszczenie ich w naszych domach i odprowadzanie ich w momencie odjazdu należy do podstawowych tematów i wartości opisanych w pismach żydowskich, a także dostrzegalnych w naszym codziennym życiu – pisze rabin Oded Peles, izraelski edukator, w komentarzu dla Centrum Heschela KUL na niedzielę 14 lipca.

Pełny tekst komentarza:

Czytanie z Ewangelii Marka (Mk 6, 10) przypomina tekst z Ewangelii Mateusza (Mt 10, 12-13). Jezus daje następujące wskazówki swoim uczniom: „Wchodząc do domu, przywitajcie go pozdrowieniem. Jeśli dom na to zasługuje, niech zstąpi na niego pokój wasz; jeśli zaś nie zasługuje, niech pokój wasz powróci do was!”

Witanie ludzi w pokoju, goszczenie ich w naszych domach i odprowadzanie ich w momencie odjazdu należy do podstawowych tematów i wartości opisanych w pismach żydowskich, a także dostrzegalnych w naszym codziennym życiu.

 

Gościnność w Biblii Hebrajskiej i w komentarzach

W Biblii znajdujemy wiele postaci, które przyjmują gości w swoich domach, na przykład Lot, Hiob, itd. Jednakże według mędrców najlepszym gospodarzem był Abraham. Podczas jego choroby i powrotu do zdrowia sam Bóg odwiedził Abrahama. W czasie tejże wizyty Abraham zauważa trzech gości zbliżających się do jego namiotu. Prosi Boga, aby mu wybaczył i poczekał kiedy wybiega powitać trzech aniołów. „Rzekł: O Panie, jeśli darzysz mnie życzliwością, racz nie omijać Twego sługi!” (Rdz 18, 3) Mędrcy Talmudu wyciągnęli zdumiewające wnioski z gościnności Abrahama: „Rabbi Juda powiedział: Witanie i przyjmowanie gości jest czynem o jeszcze większej podniosłości niż przyjęcie Boskiej Obecności!” (B. Talmud, Szabat 127a.) Co więcej, Biblia wskazuje, że gościnność powinna wykraczać poza przyjmowanie i podawanie jedzenia gościom, jak to uczynili Sara i Abraham. Towarzyszenie im w momencie odjazdu jest jeszcze ważniejsze. „Potem ludzie ci odeszli i skierowali się ku Sodomie. Abraham zaś szedł z nimi, aby ich odprowadzić.” (Rdz 18, 16) Majmonides stwierdza bardzo jasno: „Nagroda, jaką otrzymuje się za towarzyszenie gościom, jest większa niż jakakolwiek inna. Jest to prawo, które ustanowił nasz patriarcha Abraham, i które podąża drogą dobroci. Sycił on wędrowców, poił i ich odprowadzał. Okazywanie gościnności przewyższa przyjęcie Boskiej Obecności… A odprowadzanie gości jest ważniejsze niż okazywanie im gościnności.”

 

Dlaczego gościnność?

W Księdze Rodzaju 21, 33 czytamy: „Abraham zaś zasadził w Beer-Szebie drzewo tamaryszkowe.” Raszi, wielki francuski komentator, wyjaśnia, że Abraham i Sara regularnie przyjmowali gości. Kiedy Abraham zasadził drzewo, otworzył „zajazd, w którym można było zjeść wszelkiego rodzaju owoce”. Nasi patriarchowie i nasze matriarchy byli prekursorami nowoczesnego przemysłu związanego z przyjmowaniem gości. Jednakże zamiast żądać zapłaty za komfort jaki zapewniali przybyszom, Raszi uczy nas, że po prostu prosili ich, aby błogosławili Boga za zapewnione przez Niego jedzenie i picie. Majmonides wyjaśnia, że źródło przykazania gościnności opiera się na wersecie z Ks. Kapłańskiej 19, 18: „Będziesz miłował bliźniego jak siebie samego.” To zakłada, że cokolwiek chcesz, aby inni dla ciebie czynili, ty powinieneś to uczynić dla nich.

 

Gościnność jako wyraz pokoju

„Pokój wam aniołowie, posłańcy Najwyższego… Przyjdźcie w pokoju, posłańcy pokoju” to pieśń śpiewana przez Żydów w każdy piątkowy wieczór po powrocie do domu po modlitwie w synagodze. Aniołowie pokoju witani są pokojem, gdy pozdrawiamy ich w naszych domach w Szabat. Znaczenie witania gości pokojem jest wysoko cenione w tradycji i kulturze żydowskiej. Dlatego też jest to zakorzenione w wielu żydowskich błogosławieństwach i imionach. Jednym z imion Boga jest Shalom, co po hebrajsku oznacza „pokój”. Nazwa Jego świętego miasta, Jerozolimy, to: „Ujrzą pokój”. Bóg wszechmogący traktuje nas jak gości w swojej ziemskiej siedzibie i błogosławi swój lud pokojem: „Niech [Pan] zwróci ku tobie oblicze swoje i niech cię obdarzy pokojem.” (Lb 6, 26)

 

O autorze:

Rabin Oded Peles – izraelski edukator, kantor, muzykolog i przewodnik. Urodził się w Petach Tikwa w Izraelu w holendersko-niemieckiej rodzinie żydowskiej. Podążając śladami swojego dziadka, znanego kantora synagogi w Rotterdamie w Holandii, służył i występował jako kantor w społecznościach żydowskich na całym świecie przez ponad trzydzieści lat.

 

Centrum Heschela KUL

 

czytaj też:

O związkach chrześcijańskiej Liturgii Słowa Bożego z liturgią synagogalną >>>