Centrum Heschela rozpoczęło swoją działalność na KUL

fot. KUL

Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich im. Abrahama J. Heschela – nowa jednostka naukowa, edukacyjna i kulturalna, która ma pogłębiać relacje katolicko-żydowskie w wymiarze międzynarodowym – rozpoczęło w poniedziałek swoją działalność na KUL. Badania naukowe, działalność wydawnicza, wymiana studentów, a także międzynarodowe sympozja, konferencje, debaty oraz wydarzenia kulturalne to najważniejsze zadania tej instytucji.

Inauguracja Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich KUL im. Abrahama J. Heschela jest wydarzeniem historycznym i jestem przekonany, że nie tylko dla naszego uniwersytetu – podkreślił rektor KUL ks. prof. Mirosław Kalinowski, przypominając, że myśl utworzenia ośrodka naukowo-edukacyjnego tego typu dojrzewała podczas wielu ważnych spotkań i rozmów od pierwszych miesięcy jego posługi jako rektora KUL.

– Filary, na których opiera się działalność Centrum można podsumować hasłem: Wspólna Biblia – Wspólna przeszłość – Wspólna przyszłość. Odnoszą się one do wspólnych korzeni biblijnych, do wspólnoty dziejów obu społeczności, jak również do potrzeby kształtowania przyszłości opartej na dialogu i otwartości na wielokulturowość – powiedział rektor KUL, prezentując główne założenia i idee Centrum Heschela. Dodał też, że z radością przyjął wiadomość, iż Watykan w zapowiedziach najważniejszych wydarzeń tygodnia w Kościele katolickim umieścił inaugurację tego Centrum. – To dla nas zaszczyt i wyzwanie – mówił.

Inicjatywa powołania Centrum Heschela KUL została pozytywnie przyjęta przez środowiska żydowskie.

Ambasador Izraela w Polsce Yacov Livne ocenił, że Centrum Heschela KUL nie tylko będzie pełniło posługę badawczą, ale przede wszystkim będzie kształtować postawę otwartości na dialog pomiędzy narodami polskim i żydowskim. – Skupiając się na działalności naukowo-badawczej, Centrum otwiera się na zagadnienia związane z historią, kulturą i dziedzictwem Żydów, jak również na relacjach polsko-żydowskich na przestrzeni wieków, w tym współczesności – napisał dyplomata w liście do uczestników uroczystości. – Cieszę się, że znajdujemy coraz to lepsze, właściwe sposoby rozmawiania o przeszłości – dodał.

Ponadto Yacov Livne zaznaczył konieczność kontynuowania prowadzenia pełnego szacunku i zrozumienia dialogu międzyreligijnego, którego propagatorem był patron centrum – Abraham Joshua Heschel. – Musimy kontynuować jego misję w zakresie obopólnego zrozumienia i szacunku. Jestem przekonany, że centrum wspomoże nasze społeczeństwa, a efekty będziemy obserwować w niedalekiej przyszłości – podkreślił dyplomata.

Córka patrona Centrum – prof. Susannah Heschel, która prowadzi badania w Dartmouth College w USA, przypomniała najważniejsze idee swojego ojca, także dotyczące dialogu chrześcijańsko-żydowskiego. – Oby nasz dialog stał się modlitwą – podkreśliła prof. Susannah Heschel, wskazując na wartość ducha współpracy i dialogu między judaizmem a chrześcijaństwem. – To, co państwo robicie jest zgodne z przesłaniem mojego ojca, żeby nie być obojętnym wobec siebie – mówiła prof. Heschel, podkreślając też, że Polska w ostatnich miesiącach pokazała całemu światu “wielką dawkę miłości i otwartości” na uchodźców z Ukrainy.

Działający na rzecz dialogu międzyreligijnego rabin Abraham Skórka, który od wielu lat przyjaźni się z papieżem Franciszkiem, podkreślił, że KUL – tworząc Centrum Heschela – daje pozytywną odpowiedź na wezwanie kierowane do Żydów i katolików, by zmieniali bieg historii.

– Dzisiaj obejmujecie swojego żydowskiego brata z zobowiązaniem do naprawienia błędów przeszłości i stworzenia dróg dialogu, które pozwolą na przyszłość pełną wzajemnego zrozumienia, pokoju i serdeczności. W tej przyszłości każdy człowiek i naród odnajdzie swoją własną drogę duchową, która zbliży go do Stwórcy – napisał rabin Abraham Skórka w przesłaniu na uroczystość inauguracji Centrum Heschela KUL.

Łaciński patriarcha Jerozolimy abp Pierbattista Pizzaballa, który był również gościem KUL na inauguracji roku akademickiego 2022/2023, przypomniał, że historia relacji chrześcijańsko-żydowskich była trudna, dlatego tak wielką wartością jest dialog między bratnimi religiami. – Dialog chrześcijańsko-żydowski jest pierwszym i najbardziej ważnym typem dialogu, bo to jest dialog z naszymi korzeniami. Nie możemy mieć dostępu do nauczania Jezusa Chrystusa, jeżeli nie zdajemy sobie sprawy z jego żydowskich korzeni – mówił arcybiskup, przypominając też jedną z najważniejszych książek Heschela pt. “Bóg w poszukiwaniu człowieka”.

Prymas Polski, metropolita gnieźnieński, abp Wojciech Polak zaznaczył w przesłaniu na inaugurację, że każde nowe centrum dialogu katolicko-żydowskiego jest świadectwem otwartości między wyznawcami obu wielkich religii. – Myślę, że w Lublinie, szczególnie w tej części naszej ojczyzny, która w przeszłości była naznaczona obecnością dużych wspólnot żydowskich, że to Centrum da nową możliwość nie tylko poznania i zbliżenia się do myśli żydowskiej – powiedział prymas Polski.

Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki podkreślił z kolei, że Centrum Heschela KUL jest realizacją deklaracji soborowej “Nostra aetate” i nauczania Kościoła wyrażonego przez kolejnych papieży. – Deklaracja “Nostra aetate” przypomina, że z żadną inną religią Kościół katolicki nie pozostaje w tak bliskiej relacji, ani z żadnym innym narodem nie łączy go tak ścisła więź, jak z judaizmem – zaznaczył w liście do uczestników inauguracji. Przypomniał też rolę papieża Jana Pawła II, który jest wzorem do naśladowania w dialogu katolicko-żydowskim. – Był pierwszym papieżem, który modlił się razem z rabinem o pokój, pierwszym papieżem, który wszedł do synagogi i który odwiedził niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau. Jan Paweł II jako pierwszy papież modlił się pod Murem Płaczu, prosząc Boga o wybaczenie i wzajemne braterstwo. Podkreślał również, że antysemityzm jest grzechem – napisał abp Stanisław Gądecki.

Również wielki kanclerz KUL, metropolita lubelski abp Stanisław Budzik przypomniał nauczanie II Soboru Watykańskiego i jego wielkie znaczenie dla dialogu chrześcijańsko-żydowskiego. – Z żadną inną religią nie jesteśmy tak powiązani jak z judaizmem. Kto spotyka Jezusa, ten spotyka też judaizm – mówił. Arcybiskup przytoczył też słowa Byrona L. Sherwina – ucznia i sekretarza Abrahama J. Heschela, który nazwał mistrza “klejnotem z Bożego skarbca”. – Jego życie było symfonią szlachetnych czynów i wzniosłych myśli. Wyjątkowo skutecznie potrafił wiązać mądrość przeszłości z problemami teraźniejszości – mówił abp Stanisław Budzik.

List do uczestników skierował również prymas senior abp Henryk Muszyński, który w przeszłości był m.in. metropolitą gnieźnieńskim. – Jestem przekonany, że działalność Centrum przysłuży się dobrze obiektywnemu dialogowi, wzajemnym braterskim relacjom z naszymi starszymi braćmi w duchu soborowego “Nostra aetate”, nauczania św. Jana Pawła II, a także znanego i powszechnie cenionego żydowskiego myśliciela Abrahama Joshuy Heschela – podsumował.

Podczas ceremonii, która zakończyła się wręczeniem nominacji dla Zarządu Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich KUL im. Abrahama J. Heschela oraz wystąpieniem kantora Symchy Kellera, przedstawiono też Komitet Honorowy oraz Radę Naukową Centrum nowej instytucji.

Na zakończenie otwarcia @HeschelKULpl miał miejsce koncert kantora Simchy Kellera.
Niech Pokój będzie z nami!
Hevenu Shalom Alechem! pic.twitter.com/C5hK0r6qkw

— KUL, John Paul II Catholic University of Lublin (@KUL_Lublin) October 17, 2022

Dyrektorem Centrum Heschela KUL jest biblista ks. prof. Mirosław S. Wróbel, który na KUL kieruje Sekcją Nauk Biblijnych; ponadto jest tłumaczem Biblii Aramejskiej i badaczem literatury rabinicznej. Doktorat z nauk biblijnych uzyskał na École Biblique w Jerozolimie.

Funkcję zastępców dyrektora pełnią dr hab. inż. Witold Mędykowski oraz ks. dr Paweł Rytel-Andrianik. Pierwszy z nich to historyk, politolog i archiwista, specjalizujący się w m.in. w historii Żydów polskich i Holokaustu. Z kolei ks. Rytel-Andrianik, biblista i orientalista, uzyskał doktorat z nauk biblijnych i archeologii w Studium Biblicum Franciscanum w Jerozolimie oraz doktorat z nauk orientalnych (w zakresie judaistyki i hebraistyki) na Uniwersytecie w Oxfordzie.

Siedzibą Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich KUL im. Abrahama Joshuy Heschela będzie Collegium Iuridicum KUL przy ul. Spokojnej 1 w Lublinie. Wśród pierwszych projektów Centrum Heschela KUL, już w okresie Adwentu będzie wspólne katolicko-żydowskie spojrzenie na Biblię – rabini będą komentować teksty Ewangelii, z kolei katoliccy uczeni przeanalizują teksty parasz, które są czytane w synagogach.

W składzie Rady Naukowej i Komitetu Honorowego nowopowstałej instytucji znaleźli się m.in. rabin prof. Abraham Skórka z Argentyny, dyrektor ds. Kontaktów Międzyreligijnych Amerykańskiego Komitetu Żydowskiego Rabin David Rosen, profesor Uniwersytetu Nowojorskiego Rabin prof. Lawrence H. Schiffman, profesor Studiów Hebrajskich i Żydowskich Uniwersytetu w Oxfordzie prof. Judith Olszowy-Schlanger, profesor Studiów Nowego Testamentu E. Rhodes i Leona B. Carpenter w Vanderbilt University Divinity School w Nashville prof. Amy-Jill Levine, prof. Glenda Abramson z Uniwersytetu w Oxfordzie, łaciński patriarcha Jerozolimy abp Pierbattista Pizzaballa, dyrektor Międzynarodowego Ośrodka Badań nad Historią i Dziedzictwem Kulturowym Żydów Europy Środkowej i Wschodniej prof. dr hab. Sławomir Żurek oraz prof. Yagil Limore z Uniwersytetu Bar Ilan w Tel Awiwie.

*

Działalność naukowa Centrum będzie koncentrować się na zagadnieniach historii, kultury i dziedzictwa żydowskiego, głównie na ziemiach polskich, ale także w Europie, Izraelu i na świecie. Przedmiotem badań będzie całościowe ujęcie kwestii wzajemnych stosunków polsko-żydowskich i wspólnego dziedzictwa kulturowego. Wśród zadań w tym obszarze będzie przygotowywanie publikacji naukowych, wydawnictw źródłowych, leksykonów, publikacji o charakterze popularyzatorskim oraz organizowanie konferencji naukowych, forum, spotkań i dyskusji na wybrane zagadnienia z obszaru badań.

Działalność edukacyjna Centrum ma kształtować dojrzałe postawy obywatelskie, szczególnie wśród ludzi młodych; tu ważne jest rozwijanie dialogu międzyreligijnego i międzynarodowego. Wśród planowanych zadań są m.in. uruchomienie programu visiting professors i wykładowców zewnętrznych w ramach zajęć na KUL, programu wymiany studentów między KUL a uniwersytetami w Izraelu, przygotowywanie wspólnych projektów upamiętniających życie i męczeństwo osób narodowości żydowskiej i polskiej, angażujące młodzież z Polski i Izraela.

Ważnym aspektem działalności Centrum Heschela będzie także medialna edukacja społeczna – upowszechnianie wiedzy i kształtowanie świadomości społecznej poprzez regularne publikacje medialne na temat wyników badań i wydarzeń związanych z działalnością Centrum.

Działalność kulturalna Centrum ma z kolei za zadanie przybliżać kulturę żydowską oraz wzajemne przenikanie się kultur żydowskiej, polskiej i europejskiej. Planowane są prezentacje filmów dokumentalnych i fabularnych o tematyce żydowskiej i izraelskiej, spotkań z pisarzami i twórcami kultury, dziennikarzami, wybitnymi historykami i badaczami innych dziedzin, organizowanie wystaw połączonych z wykładami, których celem będzie pokazanie rożnych aspektów kultury żydowskiej, wspólnej historii i martyrologii, współorganizacja uroczystości rocznicowych upamiętniających ofiary totalitaryzmów, współpraca związana z opieką nad miejscami pamięci, cmentarzami, pomnikami architektury oraz wykorzystanie nowoczesnych mediów w prezentacji kultury żydowskiej i jej związków z kulturą polską i europejską.

Zapis wideo z uroczystości:

 

czytaj też:

Rabin Skórka: tworząc Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich, KUL zmienia bieg historii >>>

Ambasador Izraela: Centrum Heschela KUL wpłynie na postawy naszych narodów >>>

Centrum Heschela KUL: Szemini Atzeret to święto bliskości Pana >>>

Dziś #SimchatTorah – święto Radości Tory!
Tuląc Święte Zwoje do serca Żydzi tańczą i śpiewają dziękując Panu za Jego Słowo.
Siostra Eliana Kuryło z Biblijnego Instytutu w Tuluzie opowiada @HeschelKULpl o Święcie Radości Tory. pic.twitter.com/c4L8Jn8W31

— Centrum Heschela KUL (@HeschelKULpl) October 17, 2022