200 lat „Cichej Nocy” – jednej z najpopularniejszych kolęd

„Cicha noc, święta noc! Pokój niesie ludziom wszem”, podobnie jak w minionych latach, również i w tym roku będzie rozbrzmiewała w okresie Bożego Narodzenia. Choć od jej skomponowania minęło już 200 lat, nadal pozostaje najpopularniejszą kolędą.

Kolęda skomponowana w 1816 r., a wykonana w dwa lata później podczas pasterki 1818 r. w niewielkim kościółku w Oberndorf koło Salzburga, przez ks. Josepha Mohra oraz nauczyciela i miejscowego organistę Franz Xaver Gruber bardzo spodobała się wiernym. Dzisiaj śpiewana jest w ok. 300 językach na całym świecie.
Do pierwszego wykonania pieśni na Boże Narodzenie doszło w nieoczekiwanych okolicznościach – wspomina w rozmowie z Katolicką Agencją Informacyjną Manfred Fischer, kierujący muzeum etnograficznym w Oberndorf, gdzie znajduje się bogata dokumentacja związana z kolędą i jej autorami.
– W ostatniej chwili przed rozpoczęciem pasterki odmówiły posłuszeństwa wysłużone organy kościoła św. Mikołaja. Pozostawała więc jedynie możliwość „zastępczego” śpiewu. Wtedy to obaj autorzy (bas i baryton) zaśpiewali po raz pierwszy swoją kolędę. Wkrótce obaj opuścili jednak Oberndorf i długo tego utworu nie wykonywano.
Mohr zmarł w 1848 r. w Wagrain w wieku 56 lat. Zachowały się po nim jedynie sutanna, gitara, fajka i tabakierka. Nie było nawet dosyć pieniędzy na wyprawienie mu porządnego pogrzebu, gdyż swoje oszczędności wydał na utworzenie szkoły dla biednych dzieci. Pochowany został w grobie dla ubogich.
Kościół św. Mikołaja w Oberndorf, w którym po raz pierwszy kolędę „Cicha noc! Święta noc!” zaśpiewali jej autorzy, został rozebrany na przełomie wieków po wielkich powodziach, jakie nawiedziły region Salzburga. Na tym miejscu w latach 30. wybudowano kaplicę upamiętniającą wydarzenie sprzed ponad 180 lat. Autorom kolędy poświęcone są dwa witraże kaplicy.
“Stille Nacht, heilige Nacht!” znana jest po angielsku jako “Silent night, holy night”, po francusku: “Douce nuit, sainte nuit!”, “Santo Natal! Notte d’opal!” – po włosku, “Noche de paz! Noche de luz!” – po hiszpańsku, “Stilla natt, heliga natt!” – po szwedzku, “Ákamot mét, Ákamot mét!” – w języku Indian z dorzecza Amazonki, “Shizukeki mayonaka Maki no misora” – po japońsku, czy też “Tichaja nocz, diwnaja nocz!” – po rosyjsku. Tekst został też przełożony na łacinę i zaczyna się od słów: “Alma nox, tacita nox!”.
Każdego roku wokół “Kaplicy Cichej Nocy” w Oberndorf zbiera się ponad 6 tys. ludzi. – Każdy śpiewa kolędę we własnym języku przy tradycyjnym akompaniamencie gitar – opowiada KAI Christine Deutinger, kierująca biurem turystycznym w mieście. Ta niewielka wioska nad rzeką Salza zwykle przez cały grudzień przeżywa najazd pielgrzymów. Od października br. czynne jest tu nowe Muzeum „Cichej nocy”.
Jak co roku, również 24 grudnia 2018 r. w wigilijne popołudnie na trasę Salzburg – Oberndorf – Salzburg wyjedzie specjalny stary pociąg z Betlejemskim Światłem Pokoju.
Przez cały 2018 rok, z okazji 200. rocznicy pierwszego wykonania kolędy „Cicha noc” w 13 miejscach w Austrii, związanych z kolędą, trwały liczne, a Poczta austriacka uczciła jubileusz okolicznościowym znaczkiem z wizerunkiem twórców kolędy. Z okazji 200. rocznicy „prawykonania” kolędy, także salzburskie koleje nadały jednemu z nowoczesnych elektrowozów imię „Stille Nacht”.
„Ta kolęda wzrusza wszystkich, wyszła daleko poza granice naszego regionu. Dlatego naszej lokomotywie nadajemy imię „Stille Nacht”, aby jeżdżąc po całej Europie głosiła zawarte w jej słowach przesłanie pokoju”, stwierdził przedstawiciel kolei austriackich. Tuż przed Bożym Narodzeniem również Austrian Airlines nadały jednemu z samolotów Embraer imię „Silent Night”.
W grudniu na audiencji u papieża Franciszka była m.in. delegacja parlamentarzystów austriackich. Pozdrawiając ich papież podkreślił, że kolęda „«Cicha Noc» w swojej prostocie pozwala nam zrozumieć wydarzenie Świętej Nocy. Narodzony w Betlejem Jezus Zbawiciel objawia nam miłość Boga Ojca i to Jemu chcemy powierzyć całe nasze życie”.