Dobroczynność i życzliwość – zasady ważne dla chrześcijan i żydów

fot. Centrum Heschela KUL

Jan odpowiada, dając praktyczne porady, które podkreślają podstawowe żydowskie zasady tzedakah [dobroczynność] i Chesed [życzliwość], które postrzegają dzielenie się nie tylko jako możliwą działalność charytatywną, ale raczej jako moralny obowiązek – pisze Oded Peles, rabin konserwatywnej kongregacji Shevet Achim w Jerozolimie, w komentarzu dla Centrum Heschela KUL na niedzielę 15 grudnia.

Pełny tekst komentarza:

W trzecią niedzielę Adwentu, w Ewangelii według Łukasza (3, 10-18), Jan Chrzciciel daje nam głęboki wgląd w żydowską etykę społeczną, szczególnie w odniesieniu do sprawiedliwości w dziedzinie finansów i dzielenia się dobrami. Gdy tłum zapytał go „Co mamy czynić?” Jan odpowiada, dając praktyczne porady, które podkreślają podstawowe żydowskie zasady tzedakah [dobroczynność] i Chesed [życzliwość], które postrzegają dzielenie się nie tylko jako możliwą działalność charytatywną, ale raczej jako moralny obowiązek. W ten sposób definicja tzedakah rozszerza się i staje się „prawością”, wymaganym sposobem życia.

Jak jest napisane w Torze: „Jeśli będzie u ciebie ubogi któryś z twych braci, w jednym z twoich miast, w kraju, który ci daje Pan, Bóg twój, nie okażesz twardego serca wobec niego ani nie zamkniesz swej ręki przed ubogim swym bratem, lecz otworzysz mu swą rękę i szczodrze mu udzielisz pożyczki, ile mu będzie potrzeba” (Pwt 15, 7-8). Księga Przysłów również podkreśla znaczenie tych dwóch zasad i łączy je ze sobą: „Kto szuka prawości/ tzedakah, dobroci, ten znajdzie życie, <powodzenie>/ tzedakah i chwałę” (Prz 21, 21).

Mędrcy nauczają, że Jerozolima i jej mieszkańcy zostaną odkupieni, jeśli będą praktykować dobroczynne dzielenie się z innymi: „Ulla powiedział: Jerozolima będzie odkupiona tylko przez tzedakah [sprawiedliwość], jak jest powiedziane: Syjon okupi się poszanowaniem prawa, a jego nawróceni sprawiedliwością (Iz 1, 27)” – Talmud Babiloński Szabat, 139a. Co więcej, mędrcy uczą nas, że praktykowanie dobroczynności i dzielenie się naszym majątkiem z potrzebującymi jest tak cenne, że jest równe przestrzeganiu wszystkich przykazań z Pięcioksięgu Mojżesza razem wziętych! „Rav Asi mówi: Dobroczynność jest równoznaczna z wszystkimi innymi mitzvot [przykazaniami] razem wziętymi” – Talmud Babiloński, Baba Batra 9a.

Dowiadujemy się również, że jednym ze sposobów uzyskiwania przebaczenia od Boga za nasze grzechy jest praktykowanie moralnego i społecznego obowiązku dobroczynności i dzielenia się, wraz z pokutą i modlitwą. Jak mówi główna modlitwa liturgiczna żydowskich świąt: „Pokuta, modlitwa i dobroczynność unieważniają zły wyrok”.

Odpowiedź Jana Chrzciciela do żołnierzy brzmi: „Cieszcie się z waszej zapłaty”, podobnie jak słynne nauczanie w Misznie (Awot 4, 1): „Ben Zoma powiedział: … Kto jest bogaty? Ten, kto cieszy się ze swego losu, jak jest powiedziane: ‘Bo z pracy rąk swoich będziesz pożywał, będziesz szczęśliwy i dobrze ci będzie’ (Ps 128, 2). Będziesz szczęśliwy w tym świecie i będzie ci się dobrze powodziło w przyszłym świecie”.

Pragnąc wypełnić Bożą wolę w świecie, doznać duchowego odkupienia i przebaczenia naszych grzechów, jesteśmy pouczani i zachęcani do tworzenia społeczeństwa opartego na podstawowych wartościach moralnych. Obyśmy więc byli zadowoleni z tego, co mamy i dzielili się tym, co mamy szczęście posiadać z naszymi potrzebującymi braćmi i siostrami.

„Dziełem sprawiedliwości/ tzedakah będzie pokój, a owocem prawa – wieczyste bezpieczeństwo” (Iz 32, 17).

Komentarz wideo:

O autorze:

Rabin Oded Peles jest rabinem konserwatywnej kongregacji Shevet Achim w Jerozolimie. Kantor, muzykolog i izraelski pedagog, rabin Peles urodził się w Izraelu w holendersko-niemieckiej rodzinie żydowskiej. Podążając śladami swojego dziadka, znanego kantora w Holandii, Oded służył i występował jako kantor w społecznościach na całym świecie. Specjalizuje się w unikalnych tradycjach muzycznych i liturgii Żydów zachodnioeuropejskich. Od ponad dwudziestu lat rabin Peles jest aktywny w dialogu międzywyznaniowym zarówno w swojej pracy, jak i poprzez studia akademickie. Od wielu lat przewodzi chrześcijańsko-żydowskiej grupie hebrajskiej w Jerozolimie, która studiuje Biblię, Stary i Nowy Testament.

Centrum Heschela KUL