Skąd biorą się monety na grobie Juliusza Słowackiego w Paryżu
Drobne monety – złotówki, grosze, eurocenty zaczęły pojawiać się na grobie Juliusza Słowackiego w Paryżu. Skąd się wziął się ów nietypowy zwyczaj?
Juliuszowi Słowackiemu nie przyszło dożyć sędziwych lat, przebywający na emigracji wieszcz, ostatnie lata swojego życia spędził we Francji. Zmarł w Paryżu 3 kwietnia 1849 roku w wieku 39 lat. Msza żałobna za poetę odbyła się w kościele de la Madeleine, zaś trumna z jego ciałem spoczęła na cmentarzu Montmartre. I choć szczątki Słowackiego, z wielką pompą przeniesiono w 1927 roku na do krypty królewskiej na Wawelu, na paryskim cmentarzu zachował się pierwotny pomnik poety, stworzony przez jego przyjaciela, rzeźbiarza Charles’a Pétiniaud-Dubos.
Nagrobek Juliusza Słowackiego na cmentarzu Montmartre, fot. polskiFR
Grób Słowackiego jest często odwiedzany, dba o niego Towarzystwo Opieki nad Polskimi Pamiątkami i Grobami Historycznymi we Francji. Często można znaleźć na niem kwiaty, czy zapalone świeczki. Od niedawna zaczęło przybywać na grobie… monet. Złotówki, grosze, eurocenty – drobne monety pozostawiane na nagrobku poety mogą wzbudzić ciekawość.
Nagrobek Juliusza Słowackiego, detal; fot. polskiFR
Pierwsze skojarzenie wiedzie do tradycji antycznej, gdzie umarłym wkładano do ust monetę, mającą być zapłatą za przedostanie się do zaświatów. Także w słowiańskiej tradycji ludowej zostawiało się zmarłemu pieniądze w dłoniach.
Co zaś z cmentarzami? Monety zostawiane są na grobach żołnierzy amerykańskich – ta stosunkowo nowa tradycja narodziła się po wojnie w Wietnamie. Na jednej z amerykańskich stron internetowych czytamy, że także rodzaj monety ma bardzo symboliczne znaczenie. Zostawienie jednocentówki miało być zostawieniem śladu wizyty na grobie, moneta pięciocentowa oznacza, że odwiedzający był razem ze zmarłym na szkoleniu wojskowym, zaś ćwierćdolarówka była znakiem, że grób został odwiedzony przez osobę, która była świadkiem śmierci nieboszczyka. Ale Słowacki, przy wielu niekwestionowanych zasługach, nie wsławił się uczestnictwem w żadnej walce zbrojnej.
Kolejna myśl może prowadzić więc do poezji poety. W wierszu “Pogrzeb kapitana Meyznera” Słowacki opisywał skromny pochówek żołnierza, który wzbudził litość podmiotu lirycznego:
(...)
I przeraziła nas wszystkich ta nędza,
A jeden z młodszych spytał: „Gdzież go złożą?”
Odpowiedziała mu szpitalna jędza:
„W święconej ziemi, gdzie przez miłość bożą
Kładziemy poczet nasz umarłych tłumny,
W jeden ogromny dół — na trumnach trumny”.
Więc ów młodzieniec, męki czując szczere,
Wydobył złoty jeden pieniądz drobny
I rzekł: „Zaśpiewać nad nim Miserere,
Niechaj ogródek ma i krzyż osobny…”
Zamilkł: a myśmy pochylili głowy,
Łzy i grosz sypiąc na talerz cynowy.
(...)
Jednak, czy – bądź co bądź – raczej mniej znany utwór poety mógł zainspirować tak wiele osób? Nie sposób udowodnić.
Pytana o zjawisko Hanna Zaworonko-Olejniczak z Towarzystwa Opieki nad Polskimi Pamiątkami i Grobami Historycznymi we Francji nie pozostawia złudzeń:
To nie jest żadna konkretna tradycja. To tylko na niektórych, najbardziej znanych grobach znajdujemy „cos”. Na przykład grób Chopina odwiedzają ludzie z całego świata, oprócz tłumów turystów, przychodzą tutaj pianiści, muzycy, przed lub po ważnym koncercie. Przychodzą aby się skupić lub poprosić o powodzenie, czasami zostawiają swoje ostatnie nagranie, płyty lub na skrawku papieru własne kompozycje, ciepłe listy, podziękowania.
Znajduje również święte obrazki, medaliki, kolorowe wstążki, flagi polskie lub inne. Czasami grób jest ustrojony jak kolorowa choinka.
Autorka książki “Na obcej ziemi. Groby polskie na cmentarzach paryskich i w Montmorency” dodała także, że choć ludzie nie zdają sobie z tego sprawy, pozostawione przez nich przedmioty przeradzają się w śmieci. Nawet niewinne monety, zwłaszcza miedziane zostawiają na nagrobkach ślady, które potem trzeba mozolnie czyścić.
Msza pogrzebowa Słowackiego odbyła się w jego parafialnym kościele Saint Philippe du Roule.