Polskie dzieci w Nazarecie

Wejście do kościoła św. Józefa przy klasztorze franciszkanów w Nazarecie, fot. s. Amata J. Nowaszewska

Ponad tysiąc polskich dzieci znalazło schronienie w czasie II wojny światowej w Nazarecie, domu Jezusa, Maryi i Józefa. Przybyły tu z polskimi żołnierzami, uratowane z syberyjskiego zesłania przez Armię Andersa. Na terenie klasztoru franciszkanów, tuż przy Bazylice Zwiastowania, od stycznia 1944 roku do lipca 1947 działała Szkoła dla Młodszych Ochotniczek. Powołana przez generała Andersa instytucja o charakterze wojskowym miała zapewnić nastoletnim dziewczętom opiekę i wykształcenie.

Dla Marii Lukaniuk (1930 – 2020), która tam trafiła jako czternastolatka, Nazaret stał się domem na całe życie. Wyszła za mąż za arabskiego żołnierza z szanowanej rodziny Fahoum. Chociaż do Polski wróciła po raz pierwszy dopiero w 2016 roku, zawsze czuła się Polką, chętnie spotykała się z innymi rodakami w Ziemi Świętej. Muzułmańska rodzina akceptowała także katolicką wiarę Marii.

Rodzinę Lukaniuk wywieziono w 1939 roku w głąb Rosji. W Kazachstanie zmarła jej matka. Gdy Maria i inne dzieci wraz z Wojskiem Polskim dotarły do Nazaretu, rozpoczął się czas stabilizacji i nauki. Maria Fahoum wspominała, że różnice kulturowe niekiedy wywoływały zdziwienie u obu społeczności, ale polskie dziewczęta zapisały się dobrze w pamięci mieszkańców Nazaretu.

Tablica upamiętniająca Szkołę Młodszych Ochotniczek znajduje się przed wejściem do kościoła św. Józefa przy klasztorze franciszkanów. Widnieje na niej wymowny napis: „Zwróć Ojczyźnie naszej wolność i nam wolnymi do niej powrócić pozwól”.

Z kolei na murze otaczającym Bazylikę Zwiastowania polska emigracja zamieściła w 1982 roku wizerunek Matki Bożej Kozielskiej, upamiętniający ofiary Golgoty Wschodu. Ceramiczny obraz autorstwa Tadeusza Zielińskiego nawiązuje do obecności w Nazarecie polskich dzieci uratowanych z sowieckiego zesłania. Widzimy Maryję chroniącą pod swym płaszczem dzieci i młodzież w mundurkach ochotników.

Wśród poloników w Bazylice nazaretańskiej znajdziemy jeszcze dwa inne wizerunki Matki Bożej. Na placu przed sanktuarium znajduje się mozaika Matki Bożej z Kalwarii Zebrzydowskiej. Wykonany w Jerychu wizerunek umieszczono tu w 2017 roku w obecności delegacji z sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej i kard. Stanisława Dziwisza.

Wewnątrz górnej Bazyliki znajdziemy pokaźnych rozmiarów ceramikę ukazującą wizerunek Matki Bożej Jasnogórskiej w aureoli przypominającej obraz Maryi z Ostrej Bramy. Ceramika według projektu Giovanniego Muzio nawiązuje do tysiąclecia chrztu Polski. Warto pamiętać, że obraz umieszczono właśnie w tym czasie, gdy władze komunistyczne Polski nie pozwoliły na przyjazd Papieża Pawła VI na obchody milenijne, próbując wymazać religijny charakter rocznicy.

 

czytaj też:

Ziemia Święta. Przewodnik po Izraelu, Synaju i Jordanii śladami starożytności >>>