Po co nam nowy dzień babci i dziadka?

fot. Susanne Pälmer z Pixabay

Światowy Dzień Dziadków i Osób Starszych to święto ogłoszone przez papieża Franciszka. Przypada w tym roku 25 lipca. Wobec obserwowanych procesów starzenia się społeczeństw i nasilonej pandemią izolacji, potrzeba inicjatyw, które zaktywizują osoby starsze. Czy jednak inicjatywa uruchamiana przez Kościół Katolicki będzie miała siłę przebicia w zlaicyzowanych społeczeństwach? – Naszym wspólnym zadaniem jest międzypokoleniowy dialog starszych i młodszych – mówi prof. dr hab. Stanisława Steuden, wykładowca Instytutu Psychologii na Wydziale Nauk Społecznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, ekspert z zakresu psychologii starzenia się i starości.

Seniorzy to coraz liczniejsza grupa, a starzenie się społeczeństw jest globalnym problemem, obserwowanym i analizowanym od lat. Naukowcy zwracają uwagę, że tworzą się nowe struktury demograficzne w związku ze stale rosnącą długością życia. Aktualne szacunki wskazują, że do grupy osób powyżej 60. roku życia, w połowie XXI w. będzie się zaliczał już co piąty mieszkaniec globu.

– Dzięki osobom starszym jesteśmy my sami, istnieje tradycja i kultura – podkreśla prof. Stanisława Steuden, i zaznacza, że choćby z tego powodu osoby starsze zasługują na szczególne uznanie i szacunek. – To „nośniki” różnych wartości, pozwalają nam na korzystanie z przekazu kulturowego i jesteśmy im winni wdzięczność. Nigdy za wiele okazji, by to okazać, choćby poprzez ustanowienie nowych świąt, które mogą docenić wielkość i wkład osób starszych w naszą cywilizację i nasze życie – wyjaśnia psycholog, ekspert z zakresu psychologii starzenia się i starości.

Przekazywanie wartości

– To ważne, że inicjatywa powstała w Kościele, co pozwala stawiać pytania o rolę świeckich i starszych we wspólnocie wierzących – dodaje prof. Steuden, tłumacząc, że osoby starsze zostawiają przekaz nie tylko kulturowy, ale i religijny. Wyjaśnia, że to właśnie dziadkowie przekazują wartości kolejnym pokoleniom. Przypomina także, że na konieczność ukazywania szerokiego znaczenia osób starszych wskazywali kolejni papieże. – To List do Osób Starszych Jana Pawła II, dokumenty papieża Benedykta XVI, teraz to czyni Franciszek – mówi psycholog.

Ustanowienie święta przez Watykan, może być jego siłą – zwłaszcza dla bezpośrednich adresatów inicjatywy – ale stawia równocześnie pytania o zaangażowanie młodych pokoleń. Życzeniem Dykasterii do spraw Świeckich, Rodziny i Życia, było przekazanie informacji o święcie i towarzyszącego mu specjalnego Orędzia papieża Franciszka, dziadkom przez wnuki. Podkreślono, że Światowy Dzień Dziadków i Osób Starszych powinien być obchodzony przede wszystkim lokalnie, by zagwarantować, że „jego radosny przekaz rzeczywiście dotrze do każdego dziadka, babci i każdej osoby starszej, nawet tych najbardziej osamotnionych”.

– Wybrana droga jest okazją do wspólnego radosnego świętowania – podkreśla kard. Kevin Farrell, prefekt Dykasterii ds. Świeckich, Rodziny i Życia i wyjaśnia, że Kościół wybrał „najbardziej prosty sposób na rozpoczęcie wspólnej drogi i umacnianie solidarności: świętowanie”. – Starsi i młodsi razem – rodzice i dzieci, dziadkowie i wnuki, członkowie tej samej i różnych rodzin – wymienia, dodając, że Kościół jest świadomy potrzeby pojednania między pokoleniami i trudności, jakie przeżywają ludzie starsi.

Lęk przed pandemią

– Dla wielu ludzi to sygnał, aby wyjść z samotności – tłumaczy prof. Stanisława Steuden. – Ona towarzyszyła wielu ludziom, także głęboko wierzącym, którzy mając ogromny lęk przed pandemią, często pozostawali w domu, rezygnowali z czynnego uczestnictwa w życiu, także życiu Kościoła – zaznacza.

Trudy, a ostatecznie cierpienie i śmierć w związku z pandemią COVID-19 widzi także papież Franciszek, przyznając, że w sposób szczególny były one udziałem osób starszych. – Wielu z nas chorowało i wielu odeszło, albo było świadkami tego, jak gasło życie ich małżonków i bliskich; jakże liczni byli zmuszeni do bardzo długiego trwania w samotności, odizolowaniu – wymienia Franciszek.

„Także wówczas, gdy wszystko wydaje się pogrążone w mroku, jak podczas tych miesięcy pandemii, Pan nie przestaje posyłać aniołów, aby ukoić naszą samotność i powtarzać nam: „Ja jestem z tobą przez wszystkie dni”. Mówi to do Ciebie, mówi to do mnie, do wszystkich. I to jest istotą tego pierwszego Dnia, który pragnąłem aby był obchodzony po raz pierwszy właśnie w tym roku, po długim czasie izolacji i wciąż powolnym odradzaniu się życia społecznego: aby każdego dziadka, każdą babcię, każdą osobę starszą – zwłaszcza tych spośród nas, którzy są najbardziej samotni – odwiedził anioł! Czasem ci aniołowie mają twarze naszych wnuków, czasem członków rodziny, dawnych przyjaciół lub tych, których poznaliśmy właśnie w tych trudnych chwilach. W tym czasie nauczyliśmy się rozumieć, jak ważne są dla każdego z nas objęcia i odwiedziny, i jakże zasmuca mnie fakt, że w niektórych miejscach nie są one jeszcze możliwe!” – napisał papież w orędziu na Światowy Dzień Dziadków i Osób Starszych.

Poczucie bezpieczeństwa

– Teraz możemy mówić o etapie wiosny i radości. Gdy nadamy temu szczególne znaczenie, że jest to świętowanie, to jest to rzecz bardzo ważna. Co więcej głos Kościoła, głos Watykanu jest dla wielu ludzi starszych głosem bardzo znaczącym. To znak poczucia bezpieczeństwa, oto jest czas, który jest dla was bezpieczny. Papież Franciszek również zachęcał, by się szczepić, stosować profilaktykę, by mieć poczucie bezpieczeństwa. Z całą pewnością, to ważne dla wielu osób – ocenia psycholog, prof. Stanisława Steuden.

Wyjaśnia, że kluczem do lepszego zrozumienia zadań i ról, które mogą pełnić osoby starsze są relacje z młodym pokoleniem. – Jeśli przeanalizujemy bieg naszego życia, widać, że istnieją okresy, w których chętnie współistniejemy z osobami starszymi i takie, kiedy chcemy to kontestować. Dzieci i wnuki mają bardzo bliskie więzi z dziadkami. We wczesnej młodości zaczynamy pewne kwestie podważać, ale później, w czwartej, piątek dekadzie życia zaczynamy się zbliżać do starszego pokolenia – mówi ekspert. Przypomina także, że jest wiele inicjatyw, które integrują pokolenia starszych i młodszych, gdzie następuje potrzebna wymiana.

„Relacje muszą być obustronne”

– Gdy osoby starsze nie mają zamiaru pouczania, tylko są osobami, które wykazują się pewną mądrością życiową, chęcią dzielenia, to to są osoby naprawdę bardzo bliskie młodzieży. Zarówno starość, jak i młodość mają swoje zadania. Te relacje muszą być obustronne – mówi wykładowca KUL.

Jak zaznacza papież Franciszek, nie jest istotny wiek ani status osób starszych, wystarczy gotowość do dzielenia się własnym doświadczeniem. „Nie ważne, ile masz lat, czy jeszcze pracujesz, czy już nie, czy zostałeś sam, czy też masz rodzinę, czy jesteś babcią lub dziadkiem od młodszych lat czy też trochę później, czy jesteś nadal samodzielny, czy też potrzebujesz pomocy – ponieważ nie istnieje wiek emerytalny, jeśli chodzi o zadanie głoszenia Ewangelii, zadanie przekazywania tradycji wnukom. Trzeba wyruszyć w drogę i, przede wszystkim, wznieść się ponad swoje ograniczenia, aby podjąć coś nowego” – czytamy w papieskim orędziu.

czytaj też:

Dziadkowie w Polsce a dziadkowie na emigracji >>> 

Jutro można uzyskać specjalny odpust >>>