Harcerze – bojownicy o niepodległość Polski

ZHP

Polskie harcerstwo, a w zasadzie harcerstwo – bo nie ma innego harcerstwa niż polskie – wywodzi się wprost ze skautingu brytyjskiego, którego założycielem był generał Robert Baden-Powell. Jednak choć czerpało z idei, metody i metodyki skautingu naprawdę wiele, to jedna różnica między nimi jest bardzo istotna. Gdy tworzono na wzór brytyjski pierwsze polskie drużyny skautowe, Polska formalnie nie istniała. Jej teren nadal był pod zaborami trzech wrogich mocarstw. W ten sposób w program nowej organizacji polskiej automatycznie wpisano cel – odzyskanie niepodległości.

Nowe polskie drużyny skautowe (jeszcze wtedy nie używano powszechnie słów harcerka, harcerz) realizując program skautowy włączały do niego elementy wychowania patriotycznego i szkolenia wojskowego.

Twórca polskiego skautingu – harcerstwa – Andrzej Małkowski powiedział, że „harcerstwo to skauting plus niepodległość”. Wierni tej zasadzie polscy harcerze i harcerki włączyli się czynnie w walkę o Niepodległą, zarówno wstępując do wojska jak i działając i walcząc w szeregach własnych drużyn.

Harcerki i harcerze brali udział w m.in. rozbrajaniu zaborców, obronie Lwowa, powstaniu wielkopolskim, wojnie polsko–bolszewickiej i na wielu innych frontach obrony młodej, odzyskanej niepodległości. Nawet gdy byli zbyt młodzi, by walczyć na pierwszej linii frontu, tworzyli oddziały pomocnicze.

Trudno się dziwić, że na takich podwalinach Związek Harcerstwa Polskiego w II Rzeczpospolitej nadal skupiał się na wychowaniu młodych ludzi w duchu patriotycznym oraz wychowaniu obronnym. Harcerki i harcerze opanowywali nowe umiejętności i zdobywali sprawności, by stawać się lepszymi obywatelami wolnej Polski, ale także by być gotowymi do jej obrony.

Kolejny egzamin musieli zdać w latach II wojny światowej. W okupowanej Polsce harcerstwo stworzyło dwie organizacje konspiracyjne: Pogotowie Harcerek – organizację żeńską i Szare Szeregi – organizacje męską. Obie skupiały się oczywiście na walce konspiracyjnej i przygotowaniu do otwartej walki o wolność, ale nie zapominały o przygotowaniu dzieci i młodzieży do pracy i życia w wolnej Polsce.

Najważniejszą ideą Szarych Szeregów był program Dziś – Jutro – Pojutrze, który zakładał, że „dziś” konspirujemy, prowadzimy sabotaż, dywersję, „jutro” przystępujemy do otwartej walki i wyzwalamy Polskę ale musimy się także przygotować do „pojutrza” – kształcić, uczyć by przygotować się do odbudowy kraju. Służyły temu systemy tajnego nauczania na wszystkich poziomach edukacji.

Także współczesne harcerki i harcerze wiedzą, że patriotyzm, to nie tylko myśl o zbrojnej obronie kraju, gdyby doszło do takiej potrzeby, ale przede wszystkim samorozwój, by jak najlepiej służyć rozwojowi kraju. To zachowanie tradycji i historii oraz reprezentowanie Polski poza jej granicami.

Na licznych skautowych złazach i zlotach ale także w drużynach harcerskich organizowanych wśród Polaków poza granicami kraju, niemal na całym świeci stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości jest specjalnie obchodzone przez wszystkie organizacje harcerskie.

Każda z nich przygotowała swoje programy i zadania dla drużyn, ale ponieważ Niepodległa łączy, podobnie jak 100 lat temu, w Warszawie odbyła się przygotowana wspólnie przez harcerki i harcerzy ze wszystkich organizacji, otwarta dla mieszkańców „Gra o Niepodległość”.