Bitwa, która uratowała Paryż – Marna 1914

SPK FRANCJA i SPK KOŁO PARYŻ / 17.09.2022

fot. SPK Francja

Delegacja Stowarzyszenia Byłych Kombatantów Polskich i ich Rodzin we Francji z przewodniczącym Damianem Półkotyckim, sztandarowym Sławomirem Hammerem, Marią Ciechowicz i Marią Dembińską uczestniczyła 12 września 2022 r. w uroczystościach upamiętniających Pierwszą Bitwę nad Marną z 1914 roku.

Ta trwająca 4 dni bitwa (5-9 września 1914) nie tylko przesądziła o dalszych losach wojny. Przekreśliła ona niemieckie plany wojny błyskawicznej i szybkiego pokonania Francji.

2 sierpnia wojska niemieckie wkroczyły do Luksemburga, z 3 na 4 sierpnia do Belgii, przez którą uderzyły na Francję. Dowództwo Francuskie zostało całkowicie zaskoczone. Niemieckie wojska parły naprzód zagrażając Paryżowi.

W końcu sierpnia wojska niemieckie wyszły nad rzekę Marnę.

Cała Francja stanęła na krawędzi klęski.

Wybuch I Wojny Światowej wzbudził wśród Emigracji Paryskiej wielkie nadzieje na zmiany w kwestii polskiej. Kilku działaczy, na czele z redaktorem gazety „Polonia”, Wacławem Gąsiorowskim wzywali Polaków do wstąpienia do Armii Francuskiej. Z inicjatywy polskich środowisk akademickich i członków Sokoła (Gąsiorowski był również prezesem Związku Zachodnioeuropejskich Sokołów), utworzono Komitet Wolontariuszy Polskich. Początkowo władze francuskie były przychylne, jednak wobec sprzeciwu ambasady rosyjskiej ta inicjatywa została zarzucona. Powstała tylko możliwość udziału w walkach poprzez wstąpienie do Legii Cudzoziemskiej, i w ten sposób Polscy ochotnicy znaleźli się nad Marną we wrześniu 1914 roku i walczyli w 1 Pułku Legii Cudzoziemskiej w Dywizji Marokańskiej pod dowództwem generała Humberta. To wszystko działo się w 1914 roku, bo potem sytuacja się zmieniła i powstała Armia Hallera.

Często świadomość o polskim udziale w I Wojnie Światowej jest znikoma i nawet trudna do oszacowania. Polska nie istniała, w armiach zaborców służyło około 3 mln żołnierzy polskiego pochodzenia; bili się oni niemalże na wszystkich frontach Europy. Polacy byli masowo wcielani do armii zaborców i specjalnie mieszani z innymi narodowościami, aby zapobiec zapędom wolnościowym. Liczby są niemożliwe do oszacowania gdyż w dokumentach kwalifikowano Polaków według miejsca zamieszkania, a nie pochodzenia etnicznego.

Aby oddać hołd naszym weteranom z 1914 roku wzięliśmy udział w uroczystościach francuskich.

Podjeżdżając do Mondement z mgły wyrósł olbrzymi w kolorze ochry ceglastej pomnik w kształcie maczugi-słupa, (czasami nazywany „marchewką”). Pomnik wznosi się na 36 m, a fundamenty schodzą aż do 22 m i został zrealizowany przez architekta Paula Bigot przy współpracy z rzeźbiarzem Henrim Buchard i innymi.

fot. SPK Francja

Kolos ważący 2000 ton pokryty jest freskami.

U podstawy widzimy relief przedstawiający głównych dowodzących 1. Bitwą nad Marną; Sarrail, de Langle de Cary, Foch, Joffre, le soldat de la Marne, Franchet d’Esperey, French, Maunoury, Gallieni. Widnieją cytaty generała Joffre i wykaz walczących korporacji.

fot. SPK Francja

W bitwie brało udział 1071000 Francuzów i Brytyjczyków oraz 1485000 Niemców.

Generał Gallieni zarekwirował 1200 taksówek i dzięki temu przewieziono 6000 żołnierzy z garnizonu Paryża.

Straty w armii francuskiej: 21000 zabitych, 30000 rannych i 4000 zaginionych.

W armii niemieckiej: zabitych 43000, 173000 rannych i 40000 zaginionych.

Hołd pamięci żołnierzy oddali wspólnie reprezentanci zwycięskich sił angielsko-francuskich i ich sojuszników jak i pokonanych Niemców.

Przypomniano udział na frontach I Wojny Światowej żołnierzy wielu Narodów. Obok Francuzów, Anglików Niemców, walczyli Rosjanie, Amerykanie, Polacy, Czesi, Słowacy, Algierczycy, Tunezyjczycy.

Na maszt wciągnięto flagi tych Narodów, w tym naszą polską.

Uroczystości rozpoczęło złożenie wieńców w wojskowej części cmentarza. Następnie zgromadzeni wokół pomnika wysłuchali Mszy św., celebrowanej przez biskupa Châlons, Jego Ekscelencję François Touret.

W części centralnej wysłuchano okolicznościowych przemówień.

Z przyjemnością ponownie spotkaliśmy działacza polonijnego i przewodniczącego Stowarzyszenia protekcji zabytków regionu Epernay, pana Romana Skonieczny de Ostoya, zaangażowanego Patriotę, wnuka generała lotnictwa z II Wojny Światowej, Mateusza Iżyckiego.

Osobistości polityczne, wojskowe, liczna delegacja weteranów angielskich, poczty sztandarowe i zgromadzeni oddali hołd bohaterom.

Wspominano i oddano hołd zmarłej królowej Wielkiej Brytanii Elżbiecie II.

NIE ZAPOMINAJMY O NASZYCH WETERANACH I O TYM, ŻE POKÓJ JEST CENNY!

Galeria zdjęć: SPK Francja