Aleksander Ken. Polski fotograf, który podbił Paryż

Fotografia z publikacji "Aleksander Ken. Rozważania historyczne, artystyczne i naukwinien o fotografii"

Biografia polskiego fotografa działającego w latach 60. XIX wieku w Paryżu Aleksandra Kena, nie jest dobrze znana. Nie do końca wiadomo nawet kiedy urodził się, a rozbieżności dat są całkiem spore. Za rok urodzenia przyjmuje się 1828, 1831 lub 1835. Dnia i miesiąca do tej pory nie udało się określić. Wiadomo natomiast, że zmarł 9 lutego 1874 roku, czyli dokładnie 145 lat temu.

Aleksander Ken był zasymilowanym Żydem, synem Szymona Kena i Marii Medelsohn. Historycy fotografii podają, że do Paryża przyjechał w 1864 lub 1865 roku. Jego atelier przy Boulevard Montmartre 10 pojawia się w paryskiej książce adresowej (Bottin de commerce) już w roku 1859.

Politycy, koronowane głowy i artyści

W 1859 roku Ken wystawiał swoje zdjęcia na ekspozycji Société française de photographie,  francuskiego stowarzyszenia fotograficznego, założonego 15 listopada 1854 roku. W 1860 został członkiem tego towarzystwa i wykonał cykl portretów osobistości Paryskich wydany pod tytułem Célébrités contemporaines. Tego samego roku polski fotograf miał 20 wystaw i opatentował urządzenie będące rodzajem przysłony, przy pomocy której wykonał zdjęcia prezentowane na wystawie rok wcześniej. W 1861 roku wynajął jedno piętro budynku przy rue Montmartre 10-12 z dwoma mieszkaniami, z których jedno służyło za atelier. Jego zdjęcia doczekały się również wystawy w Londynie.

Wśród sfotografowanych przez Aleksandra Kena osobistości warto wymienić francuskiego dyplomatę, ambasadora Francji w Teksasie i Meksyku Alphonse Dubois de Saligny, którego portret znalazł się na pierwszej stronie 993. numeru “l’Illustration” z 1862 roku. Przed jego obiektywem stanęli również: Zofia Wirtemberska – żona Wilhelma III, króla Holandii i francuscy politycy: gen. Ergniazdo Octave Courtot de Cissey (1810-1882), dyplomata Charles Raymond de La Croix de Chevrières, hrabia de Saint- V allier(1833-1886), deputowany Louis Le Provost de Launay (1850-1912) czy toskański dyplomata i francuski senator Józef Michał Poniatowski.

Przy rue Montmartre 10-12 dał się też sportretować inżynier i konstruktor Gustave Eiffel (1832-1923), były wojskowy,François Alexandre Bönickhausen Eiffel (1795-1879), pisarz Louis AugusteTeodor de Foudras (1800-1872), malarz Édouard Reynart (1802-1879) oraz holenderski wiolonczelista i kompozytor Alexander Batta (1816-1902).

Pierwsza książka o fotografii

W 1864 roku Ken opublikował “Dissertations historiques, artistiques et scientifiques sur la photographie” (“Rozważania historyczne, artystyczne i naukowe o fotografii”). Była to jedna z pierwszych w historii publikację poświęconą estetyce fotografii. W opracowaniu tym autor wyraził m.in. pogląd, że każda praca, która wyraża i wywołuje uczucia, jest dziełem sztuki, bez względu na to, jakimi narzędziami została stworzona. Także, fotografia może być sztuką. Książka w 2018 roku została przetłumaczona przez stowarzyszenie Liber Pro Arte na język polski i wraz z obszernym opracowaniem trafiła na polski rynek.

Dzięki zachowanym do dziś fotografiom autorstwa Polaka wiadomo, że oprócz fotografii portretowej Ken zajmował się także wykonywaniem czasami niekonwencjonalnych i odważnych zdjęć tancerek i aktorek wodewilowych. Część tych zdjęć określano mianem pornograficznych. Fotografował również dzieła sztuki i wykonywał zdjęcia stereoskopowe.

Z nieznanego powodu w 1865 roku Ken sprzedał zakład fotografowi Émilowi Lucienowi Bondonneau, który pod nazwą „Alexandre Ken” działał do 1878 roku. Prawdopodobnie już po sprzedaży, czyli za czasów Bondonneau, powstała filia atelier w Londynie przy 213 Regent Street. Ken przeprowadził się do mieszkania przy rue Faubourg-Saint-Honoré 111, gdzie w 1874 roku zmarł. Zostawił bratu spadek w wysokości 12 tysięcy 99 franków.

Źródło: wikipedia, dzieje.pl, Aleksander Ken i jego książka