Teksty Biblii z Pustyni Judzkiej, czyli nowy polski przekład Pisma Świętego (Pięcioksiąg)

fot. archiwum Dariusza Długosza

W połowie maja br. prezentowałem 11. tom polskiej serii biblijnej „Teksty z Pustyni Judzkiej” dotyczący komentarzy do rękopisów biblijnych z Pustyni Judzkiej. Aktualnie polska oficyna „The Enigma Press”, opublikowała 12. tom pt. „Biblia z Pustyni Judzkiej, część 1: Pięcioksiąg”, której autorem jest ks. Antoni TRONINA, emerytowany profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II (KUL).

Nowości polskiej biblistyki

Autor tego nowego przekładu Biblii z Pustyni Judzkiej jest znanym polskim biblistą i orientalistą, który uzyskał licencjat nauk biblijnych w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie (1978-1980). Jest współtwórcą „Biblii Lubelskiej” i tłumaczem licznych ksiąg biblijnych i ich komentarzy, a także autorem nowych przekładów rękopisów znad Morza Martwego oraz licznych apokryfów Starego Testamentu. Ks. prof. Tronina opublikował ponadto podręczniki do języka ugaryckiego i syriackiego. Opublikował ponad 50 monografii i 500 artykułów oraz recenzji naukowych z biblistyki.

Niniejszy tom serii stanowi nowy polski przekład tekstów biblijnych znad Morza Martwego, odkrytych w połowie XX wieku w pobliżu ruin Qumrân i okolicy. W tomie 12. ks. prof. Antoni Tronina prezentuje tłumaczenie Pięcioksięgu Mojżesza (hebr. Torah), a kolejność ksiąg biblijnych odpowiada Biblii Hebrajskiej, czyli po Księgach Mojżeszowych (Torah) mamy księgi Proroków (hebr. Nebi’im) oraz Pisma (hebr. Ketubim). Tekst hebrajski rękopisów opracowano na podstawie pracy prof. Eugena Ulricha pt. „The Biblical Qumrân Scrolls. Transcriptions and Textual Variants” (2010). Niekiedy przekład tekstu biblijnego z Qumrân różni się od tradycyjnego tłumaczenia standartowego Tekstu Masoreckiego (TM) Biblii Hebrajskiej, którego dokonali żydowscy uczeni w Piśmie w pierwszych wiekach po upadku rzymskiej Judei. Autor stosuje wówczas druk kursywy dla zwrócenia uwagi czytelnika. Wszelkie lekcje odczytania oryginalnego tekstu hebrajskiego, występujące w manuskryptach znad Morza Martwego, mające alternatywny charakter, podano tutaj w przypisach, aby czytelnik mógł porównać różne warianty tekstu w brzmieniu standartowym tekstu masoreckiego, greckiego i samarytańskiego.

Zwykle przekład Pisma Świętego wymaga wieloletniej pracy zespołowej, więc tutaj Autor posiłkuje się znanym polskim tłumaczeniem „Biblii Tysiąclecia”, renomowanego wydawnictwa Pallottinum, ale ów standardowy przekład dostosowano do oryginalnego brzmienia zasadniczych wariantów tekstu znad Morza Martwego, który opublikowano w oksfordzkiej serii „Discoveries in the Judaean Desert” (Odkrycia z Pustyni Judzkiej, 40 tomów 1955-2010). Odnośnie do świętego tetragramu, czyli zapisu Imienia Bożego (hebr. JHWH; יהוה), to w pracy ks. Troniny oddano go zgodnie z tradycją chrześcijańską przez słowo PAN, a hebrajski zwrot Adonaj JHWH jest tłumaczony jako Pan Bóg. Dla przypomnienia, najstarszy znany zapis Imienia Bożego w formie tetragramu (JHWH) jest obecny na bazaltowym kamieniu, tzw. Steli Meszy, zwanej tak od imienia biblijnego króla Moabu walczącego z biblijnym Izraelem w czasach Starego Testamentu, datowanej na początek IX wieku p.n.Ch. i przechowywanej w paryskim Muzeum Luwru (skrzydło Sully, parter, kolekcja orientalna).

Jak już wspomniano, zasadniczą część pracy ks. Antoniego Troniny wypełnia nowy polski przekład Pięcioksięgu Mojżesza (Tory) z podstawowym aparatem krytycznym w przypisach: Księga Rodzaju (str. 9-29), Księga Wyjścia (str. 31-82), Księga Kapłańska (str.83-116), Księga Liczb (str. 117-151) i Księga Powtórzonego Prawa (str. 153-196). Prezentowany tutaj nowy przekład Biblii znad Morza Martwego – Pięcioksiąg – jest cennym uzupełnieniem pionierskiej i monumentalnej pracy Piotra MUCHOWSKIEGO, profesora Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, pt. „Rękopisy znad Morza Martwego. Qumrân, Wadi Murabba’at, Masada, Nachal Chewer”, wydanej w serii „Biblioteka Zwojów” (tom 5) przez „The Enigma Press” oraz „Komentarzy do rękopisów znad Morza Martwego” (tom 7), które obejmowały jednak tylko rękopisy niebiblijne. Obecna publikacja „The Enigma Press”, autorstwa ks. prof. Antoniego Troniny jest pierwszą w Polsce edycją rękopisów biblijnych, którą przewidziano w trzech osobnych tomach. Warto przypomnieć, że rękopisy Pisma Świętego stanowią jedną czwartą z ogólnej liczby ok. 900 manuskryptów znad Morza Martwego (Qumrân) i z Pustyni Judzkiej.

Przy okazji tej prezentacji nowej publikacji „Biblii znad Morza Martwego” chciałbym tu zarekomendować wszystkim zainteresowanym pogłębioną lekturą Pisma Świętego Starego i Nowego Testamentu oraz studia biblistyki i archeologii biblijnej, publikacje polskiego zasłużonego w tej dziedzinie wydawnictwa „The Enigma Press”, którym od niemal półwiecza kieruje dr Zdzisław Jan KAPERA z Instytutu Orientalistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Oficyna publikuje w językach obcych dwa pisma naukowe: „The Qumran Chronicle”, jedyne w Europie środkowej i jedno z trzech na świecie (obok periodyku francuskiego „Revue de Qumran” i brytyjskiego „The Dead Sea Discoveries”), dedykowane odkryciom i badaniom najstarszych rękopisów Biblii z Qumrânn oraz „The Polish Journal of Biblical Research”, pismo naukowe poświęcone nowym badaniom z zakresu biblistyki.

Dwie serie biblijne „The Enigma Press” stanowią znakomite edycje na polskim rynku wydawniczym: „Teksty z Pustyni Judzkiej” (12 tomów) i „Biblioteka Zwojów. Tło Nowego Testamentu” (17 tomów), których celem jest przybliżenie czasów biblijnego Izraela i narodzin chrześcijaństwa z perspektywy kilkudziesięciu lat odkryć i licznych badań historycznych, archeologicznych i filologicznych. Dla zainteresowanych czytelników we Francji ważna i dobra informacja, że wszystkie dostępne aktualnie publikacje „The Enigma Press” można zamówić w sprzedaży internetowej na stronie: https://www.nimue.pl

W konkluzji nowej publikacji ks. prof. Antoniego Troniny o Biblii z Pustyni Judzkiej gorąco polecam jej lekturę, gdyż polski czytelnik może uzyskać pełny dostęp i przystępny obraz najstarszych manuskryptów biblijnych sprzed dwóch tysięcy lat z epoki narodzin chrześcijaństwa i Kościoła. Mam nadzieję, jak pisze Autor, że ten pierwszy w Polsce przekład „Biblii z Pustyni Judzkiej” pozwoli każdemu zainteresowanemu… zasmakować lektury Słowa Bożego w jego pierwotnym zapisie.

 

czytaj też:

Rozdział Synagogi od Kościoła, czyli dzieje judeochrześcijan w pierwszych trzech wiekach >>>