Polskie prawo pro-life wchodzi w życie – co oznacza publikacja wyroku sądu konstytucyjnego ws. aborcji?

pixabay.com

Polskie prawo zwiększy ochronę życia w okresie prenatalnym. W środowy wieczór po niemal 100 dniach od ogłoszenia wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczący aborcji eugenicznej został opublikowany w Dzienniku Ustaw [Journal of Laws]. Jak ta decyzja wpłynie na ochronę życia w polskim prawie?

Do momentu publikacji wyroku z 22 października 2020 polskie prawo przewidywało, że prawo do życia podlega ochronie, również w fazie prenatalnej, z wyjątkiem 3 okoliczności opisanych w ustawie o planowaniu rodziny.

Według tych przepisów, aborcja była dopuszczalna w przypadku ciąży pochodzącej z gwałtu, zagrożenia życia lub zdrowia matki a także w sytuacji “dużego prawdopodobieństwa  ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu”.

Publikacja wyroku Trybunału Konstytucyjnego oznacza, że moc prawną traci trzecia z wymienionych przesłanek. Orzeczenie sądu uznało ją za niezgodną z polską konstytucją. Według środowisk pro-life, Kościoła katolickiego oraz parlamentarzystów, którzy zgłosili wniosek do Trybunału, to przesłanka umożliwiająca aborcję eugeniczną. Z danych Ministerstwa Zdrowia wynika, że w 2019 roku prawdopodobieństwo zespołu Downa stanowiło 40 procent przeprowadzonych aborcji. Zgodnie z informacjami ministerstwa w latach 2016-2018 dokonano w Polsce łącznie 3 231 aborcji.

“Selekcja ludzi ze względu na choroby i niepełnosprawność jest niekonstytucyjna. Cieszę się, że zostało opublikowane uzasadnienie wyroku Trybunału w tej sprawie” – napisał na Twitterze Bartłomiej Wróblewski, poseł rządzącej partii Prawo i Sprawiedliwość, współautor wniosku do Trybunału w sprawie aborcji.

Każdy człowiek zgodnie z art. 38 Konstytucji od momentu poczęcia ma prawo do życia ? Selekcja ludzi ze względu na choroby i niepełnosprawność jest niekonstytucyjna ❌ Cieszę się, że zostało opublikowane uzasadnienie wyroku TK w tej sprawie ✅ pic.twitter.com/BKjBKFOjMV

— BartłomiejWróblewski (@bwroblewski) January 27, 2021

Oprócz wyroku opublikowano również uzasadnienie decyzji sądu. “W ocenie Trybunału, dziecko jeszcze nieurodzone, jako istota ludzka – człowiek, któremu przysługuje przyrodzona i niezbywalna godność, jest podmiotem mającym prawo do życia, zaś system prawny – zgodnie z art. 38 Konstytucji – musi gwarantować należytą ochronę temu centralnemu dobru, bez którego owa podmiotowość zostałaby przekreślona” – głosi uzasadnienie wyroku z 22 października. Jak dodano – za Trybunał niezmiennie stoi na stanowisku, że „nie powinno budzić wątpliwości, iż przepisy konstytucyjne gwarantują ochronę zdrowia dziecka poczętego”.

“Uzasadnienie wyroku dobitnie podkreśla, że o ile życie i zdrowie matki nie jest zagrożone – ochrona prawna życia dziecka jest pełna. To krok naprzód, stanowcze usunięcie czysto eugenicznej aborcji z polskiego prawa” – komentuje adwokat Jerzy Kwaśniewski, prezes instytutu Ordo Iuris.
Od wyroku 15-osobowego Trybunału zdania odrębne zgłosiło dwóch sędziów. W przypadku uzasadnienia było to trzech członków sądu.

Trybunał w wyroku z 22 października wskazał, że ustawodawca powinien dostosować prawo do wyroku. Biorąc pod uwagę trudną sytuację matek, prawodawcy powinni ustanowić dla nich realną pomoc. Podkreślono, że nie można obciążać wychowaniem ciężko chorego dziecka tylko rodziców.
Po publikacji wyroku w polskim prawie nadal obowiązują dwie przesłanki dopuszczające aborcję: gdy ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia matki lub powstała w wyniku czynu zabronionego (najczęściej zgwałcenia).

Zwiększenie zakresu prawnej ochrony życia zgodnie z Konstytucją weszło w życie z dniem opublikowania wyroku.