Dr Więckowski: „Polskie duchowieństwo było dla Niemców symbolem polskości”

Aresztowani Polacy czekający na rozstrzelanie na Starym Rynku w Bydgoszczy (wrzesień 1939), fot. domena publiczna

-Polskie duchowieństwo było dla Niemców symbolem polskości, którą należało wymazać zgodnie z niemiecką narodowosocjalistyczną ideą rasową – mówi w rozmowie z Family News Service dr Paweł Więckowski, historyk z Akademii Sztuki Wojennej w Warszawie. Dziś przypada ogólnopolski Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego.

Ustanowione w 2002 roku przez polski Episkopat wspomnienie cudownego ocalenia za przyczyną św. Józefa polskich księży, więźniów obozu koncentracyjnego w Dachau, ma na celu upamiętnienie kapłanów, którzy byli ofiarami systemów totalitarnych, szczególnie nazizmu i komunizmu.

Ogólnopolskie uroczystości z tej okazji odbędą się jak co roku w Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu. Za jego pośrednictwem więźniowie Dachau prosili o likwidację miejsca zagłady. Ślubowali, że jeśli przeżyją, będą pielgrzymować co roku do kościoła św. Józefa.

Walka z polskimi elitami

Obóz w Dachau został wyzwolony 29 kwietnia 1945 roku. Ocaleni księża do końca życia wypełniali złożone przyrzeczenie i pielgrzymowali do Kalisza, dziękując za ocalenie. Ostatni z nich, ks. Leon Stępniak, zmarł w 2013 roku. Dachau to przede wszystkim symbol męczeństwa polskich kapłanów.

Jak zwraca uwagę dr Paweł Więckowski, historyk z Akademii Sztuki Wojennej w Warszawie, prowadzona przez Niemców walka z polskim Kościołem katolickim trwała od pierwszych dni niemieckiej okupacji i miała wydźwięk eksterminacyjny.

-Polskie duchowieństwo było dla Niemców symbolem polskości, którą należało wymazać zgodnie z niemiecką narodowosocjalistyczną ideą rasową – tłumaczy w rozmowie z Family News Service dr Paweł Więckowski.

Historyk wyjaśnia, że walka z polskością była dla Niemców walką z polskimi elitami – wymordowanie polskich księży, lekarzy, nauczycieli, naukowców, sędziów, adwokatów i artystów miała – w mniemaniu Hitlera – uczynić z Polaków: „bezkształtną masę podludzi”. Szacuje się, iż pod okupacją niemiecką, pomiędzy 1939 a 1945 rokiem, z rąk Niemców, w wyniku publicznych egzekucji i zesłania do obozów koncentracyjnych, zginęło ok. 3000 duchownych, a w latach 1939-1941 z rąk Sowietów – 1000 księży katolickich i ok. 870 duchownych innych wyznań.

Dr Więckowski: „Polscy kapłani byli traktowani gorzej niż inne nacje”

Dr Paweł Więckowski zwraca uwagę, że ciężki los dotknął również siostry zakonne. Były internowane do obozów koncentracyjnych, przymuszane do katorżniczej pracy.

-W okresie II wojny światowej, tak z rąk Niemców i Sowietów zginęło ok. 1/4 polskich duchownych – podkreśla historyk.

Adiunkt Akademii Sztuki Wojennej w Warszawie tłumaczy, że od grudnia 1940 roku, Niemcy zaczęli skupiać duchownych sprzeciwiających się nazizmowi w tzw. „Priesterblock” w Dachau. Byli on zwożeni z innych ośrodków odosobnienia, więzień i obozów koncentracyjnych. -Zamknięto tam 2720 duchownych, z czego aż 95 procent było katolikami, co oznacza, że katolicyzm był wyznaniem najsurowiej represjonowanym przez niemiecki nazizm – mówi Family News Service dr Więckowski.

Zauważa, że wśród uwięzionych kapłanów najwięcej było Polaków – aż 1780 z czego 868 zmarło lub zostało zamordowanych.

Historyk opowiada, że polscy księża byli traktowani znacznie gorzej niż inne nacje. To oni  stanowili największe zagrożenie dla Niemiec na drodze do budowy germańskiego imperium na Wschodzie.

Posługa duszpasterska w pełnej konspiracji

-W Dachau przetrzymywano nie tylko duchownych katolickich. Uwięziono również 109 ewangelików, 22 prawosławnych, 8 starokatolików i mariawitów oraz dwóch mułłów muzułmańskich – dodaje dr Więckowski.

Podkreśla, że sprawowana przez nich posługa duszpasterska odbyła się w pełnej konspiracji. -Księża starali się również nieść pocieszenie i opiekę duchową także innym więźniom – mówi nam dr Paweł Więckowski.

Abp Stanisław Gądecki: „Wspominając duchownych, którzy zginęli podczas II wojny światowej, módlmy się też za tych wszystkich, którzy giną dziś”

Z okazji Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego w czasie II wojny światowej i rocznicy wyzwolenia obozu koncentracyjnego w Dachau, abp Stanisław Gądecki, przewodniczący konferencji Episkopatu Polski, zachęca do modlitwy o pokój na świecie. „Wojny, które wybuchają w XXI wieku pokazują, że wciąż są ludzie, którzy nie zważając na innych, realizują swoje cele, niszcząc wszystko i wszystkich, którzy są na ich drodze” – zaznacza duchowny.

Zwieńczeniem obchodów 77. rocznicy cudownego ocalenia za przyczyną św. Józefa księży polskich, więźniów obozu koncentracyjnego w Dachau będzie Eucharystia pod przewodnictwem bpa Krzysztofa Wętkowskiego – biskupa włocławskiego – w murach Narodowego Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu.

29 kwietnia, transmisja online mszy świętej będzie możliwa za pośrednictwem strony internetowej: www.domjozefa.tv.