Polacy nie gęsi i swój język mają

Jan Gwalbert Olszewski - Miłośnikom pamiątek. Z teki Jana Olszewskiego, Warszawa - Kraków 1905 / Wikimedia Commons

Kto to powiedział? I kiedy? Mikołaj Rey (też Mikołaj Rej, 1505-1569). W pierwszej połowie XVI w. za panowania ostatniego z Jagiellonów, Zygmunta Augusta. Pamiętamy z lekcji historii, że wraz z przybyciem włoskiej księżniczki Bony Sforzy na Wawel zjechało wielu artystów i uczonych ze słonecznej Italii.Po ślubie Zygmunta Starego i Bony, Kraków zmieniał „wygląd” w stylu renesansu.Wszędzie słyszało się język włoski. A wszelkie dokumenty powstawały w łacinie, jaka dominowała również w literaturze. I wówczas Mikolaj Rey ” zbuntował się”. Napisał wprost: „a niechaj narodowie wżdy postronni znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają”.

Jako obywatelski obowiązek uważał pisać po polsku.Uznano go za ojca piśmiennictwa polskiego.Pozostawił po sobie bogatą twórczość. To Rey napisał” Krótką rozprawę między trzema osobami – Panem, Wójtem a Plebanem” oraz „Żywot człowieka poczciwego”.

W języku polskim tworzył również , młodszy nieco,” kolega” po piórze, Jan Kochanowski (1530-1584).

I choć w tym roku mija 450 lat od śmierci Mikołaja Reya to wczytując się w jego utwory możemy stwierdzić, że są nadal aktualne.Do dzisiaj zachowała się nie tylko bogata spuścizna literacka. Przetrwał również ród Reyów. Potomkowie , w tym ci z francuskiego Montresor, spotkali się w tym roku w Polsce.Tradycja jest silna ponad wszystko.