113 lat temu Maria Skłodowska-Curie wygłosiła pierwszy wykład na Sorbonie

Fot. dzieje.pl

113 lat temu, 5 listopada 1906 r., w Paryżu na Sorbonie, Maria Skłodowska-Curie wygłosiła pierwszy wykład z fizyki. Polska noblistka była pierwszą kobietą profesorem na tej uczelni.

Urodziła się 7 listopada 1867 roku w Warszawie. Maria była piątym dzieckiem Bronisławy i Władysława Skłodowskich.

W wieku 15 lat ukończyła ze złotym medalem Żeńskie Gimnazjum Rządowe w Warszawie. Interesowała się socjologią, matematyką, fizyką, literaturą, pisała także wiersze. Po ukończeniu nauki w gimnazjum udzielała korepetycji, zapisała się także na wykłady tajnej uczelni “Latającego Uniwersytetu”, gdzie poznawała nauki przyrodnicze i socjologię. Później przez trzy lata pracowała jako guwernantka dzieci państwa Żorawskich w majątku Szczuki.

Pierwsze kroki naukowe Skłodowska stawiała w pracowni fizycznej i laboratorium chemicznym, które znajdowały się w Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie. Ponieważ działające na terenie Polski uniwersytety nie przyjmowały kobiet, w 1891 roku Maria wyjechała do Paryża, gdzie na Sorbonie zapisała się na wydział nauk matematyczno-przyrodniczych.

Zamieszkała u swojej siostry Bronisławy Dłuskiej i jej męża Kazimierza. W roku 1893 uzyskała licencjat z nauk fizycznych z oceną “bardzo dobrze”, a rok później z matematyki z oceną “dość dobrze”. W kolejnym roku poślubiła 35-letniego francuskiego fizyka Piotra Curie, którego poznała w czasie wizyty u mieszkającego w Paryżu polskiego fizyka Józefa Wierusza-Kowalskiego. Ślub odbył się w merostwie Sceaux pod Paryżem, a w podróż poślubną nowożeńcy wybrali się rowerami.

Pierwsza córka Marii – Irena przyszła na świat w 1897 roku. W 1935 roku także Irena, wspólnie z mężem Frederickiem Joliot-Curie, otrzyma Nagrodę Nobla za odkrycie zjawiska sztucznej promieniotwórczości. W 1898 roku małżonkowie Curie odkryli wspólnie nowe pierwiastki – polon i rad. W 1903 roku za prace nad pierwiastkami promieniotwórczymi Maria i Piotr Curie wspólnie z francuskim fizykiem Henri Becquerelem otrzymali Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki.

Rok później przyszła na świat druga córka małżonków Curie – Ewa, która w przyszłości, m.in. w czasie II wojny, będzie działać w Siłach Zbrojnych Wolnej Francji. W 1896 roku Maria zdała egzamin uprawniający ją do nauczania w średnich szkołach żeńskich. Umożliwiło jej to późniejszą pracę w żeńskiej szkole w Sevres. Drugiego Nobla Skłodowska otrzymała w 1911 roku za prace nad promieniotwórczością i odkrycie nowych pierwiastków radioaktywnych – radu i polonu (Piotr Curie zmarł w 1906 roku).

W 1913 roku Skłodowska-Curie uczestniczyła w otwarciu Pracowni Radiologicznej w Warszawie, a już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości rozpoczęła starania o otwarcie w kraju Instytutu Radowego, którego wybudowanie, jak wspominała, było jej najgorętszym życzeniem. W 1925 roku Skłodowska uczestniczyła w uroczystości położenia kamienia węgielnego pod budowę Instytutu Radowego w Warszawie przy ulicy Wawelskiej. Rok później otrzymała tytuł doktora honoris causa Politechniki Warszawskiej.

W 1932 roku badaczka wzięła udział w otwarciu Instytutu. W czasie tej uroczystości zasadziła trzy pamiątkowe drzewa. Podróż ta była ostatnią, którą Skłodowska odbyła do rodzinnego kraju. Zmarła w 1934 roku na skutek, jak głosił oficjalny komunikat, anemii złośliwej aplastycznej o przebiegu gwałtownym. Choroba związana była z długotrwałym wpływem na organizm badaczki szkodliwego promieniowania.

Pogrzeb odbył się 6 lipca na cmentarzu w Sceaux. Maria spoczęła obok męża, który w 1906 roku zginął w wypadku – został przejechany przez wóz konny na jednym z najbardziej ruchliwych skrzyżowań Paryża. W 1995 roku prochy małżonków spoczęły w miejscu pochówku francuskich bohaterów narodowych – na paryskim Panteonie. Maria była pierwszą kobietą uhonorowaną w ten sposób i pierwszą osobą nie urodzoną we Francji, która tu spoczęła.

Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie znajduje się w Warszawie przy ulicy Freta, w domu, w którym wielka polska uczona przyszła na świat. Prezentowane są tu m.in. fotografie rodzinne Marii Skłodowskiej-Curie, jej pamiątki rodzinne i archiwalia dotyczące polskich chemików.

Dzieje.pl