Listopad – miesiąc szczególnych wydarzeń i rocznic

fot. Zbigniew Adamek

Listopad jest miesiącem szczególnie wypełnionym uroczystościami związanymi z I Wojną Światową i już od 1 listopada, dnia Wszystkich Świętych, trwają przygotowania, spotkania, konferencje, niezliczone pielgrzymowania do miejsc Pamięci. W kontekście kończącego się miesiąca, który dla Polonii był w tym roku jeszcze bardziej wyjątkowy z racji ponownego wprowadzenia Ikony Jasnogórskiej do Katedry Notre-Dame, przypominamy kilka faktów i wydarzeń.

I Wojna Światowa 1914 – 1918 była jednym z największych konfliktów w dziejach świata, ale główną areną walk była Europa, gdzie walczyły ówczesne mocarstwa. Bilans wojny był zatrważający; zmarło z ran lub zginęło około 9,5 miliona żołnierzy a około 20 milionów odniosło rany. Wśród ofiar szacuje się ok. 500 000 Polaków, żołnierzy różnych armii zaborczych. Działania wojenne bardzo odczuła ludność cywilna, około 7 milionów zmarło na skutek bombardowań, głodu i chorób.

8 listopada 2025

Uroczyste wprowadzenie obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej do kaplicy w Katedrze Notre-Dame było bardzo ważne dla Polonii francuskiej. Pana Prezydenta RP reprezentowała małżonka pani Marta Nawrocka. Obraz Matki Boskiej i relikwie św. Jana Pawła II ocalałe i wywiezione z płonącej Katedry 15 kwietnia 2019 r. na nowo zostały umieszczone w odnowionej Kaplicy Polskiej. W liście Prezydent Polski Karol Nawrocki napisał : ,,cieszę się, że świątynia o tak szczególnym znaczeniu dla całego chrześcijaństwa Zachodu znowu jest miejscem modlitwy i głoszenia Dobrej Nowiny wszystkim, którzy ją odwiedzają”. Maria Dembińska, z Zarządu SPK Paris, zamieniła kilka zdań z Pierwszą Damą i wręczyła w imieniu stowarzyszenia historyczny medal Foch-Poniatowski, symbol przyjaźni polsko-francuskiej.

9 listopada 2025

SPK Paryż obchody Narodowego Święta Niepodległości rozpoczęło już 9 listopada od uroczystej Mszy św. w 300-letniej katedrze Saint-Louis des Invalides zorganizowanej przez Federację UNC Paris (Union National des Combattants). Mszę celebrował rektor katedry ks. Emmanuel Duchy, a koncelebrował, mimo trudnej rekonwalescencji po wypadku, prezes SPK Paryż ks. infułat Stanisław Jeż. Po Mszy rektor tradycyjnie pobłogosławił sztandary kombatanckie.

O 16:00 w Domu Kombatanckim im. generała Władysława Andersa przy licznie zgromadzonej Polonii rozpoczęto Akademię ,,Hej, Orle Biały!”.

Po odśpiewaniu ,,Mazurka Dąbrowskiego”, Grażyna Raniszewska odczytała wykład ,,Traktat Wersalski a sprawa Polska’’, przygotowany przez redaktora Piotra Witta (pełna treść referatu dostępna tutaj). Niestety z powodów zdrowotnych pan Piotr nie mógł osobiście wygłosić konferencji, ale przy najbliższej okazji przewidział spotkanie z Polonią w Domu Kombatanta.

Następnie wystąpił baryton Mateusz Walendzik i pianistka Agnieszka Ufniarz, artyści, znani na scenach międzynarodowych, prezentujący wysoki poziom doceniony przez publiczność. Mateusz wykonał w sposób wzruszający pieśń Ignacego Jana Paderewskiego ,,Hej, Orle Biały!’’, która była hasłem przewodnim Akademii.

Mateusz i Agnieszka zaprezentowali Pieśni w aranżacji Paderewskiego do wierszy Adama Mickiewicza i Polskie pieśni w aranżacji Francisa Poulenca. W części polskiej zabrzmiały pieśni Ignacego Jana Paderewskiego, nie tylko wybitnego pianisty i kompozytora, lecz także męża stanu, współtwórcy wolnej Polski. Jego utwory są pełne patriotycznej siły, jak i lirycznej refleksji, ukazując emocjonalny wymiar walki o wolność i niepodległość. Francis Poulenc, kompozytor francuski głęboko przejęty dramatem wojny, stworzył pieśni inspirowane kulturą polską. Nie zabrakło utworu ,,Le Bleuet’’ do słów Guillaume’a Apollinaire’a (de Kostrowicki), poety francuskiego o polskich korzeniach. Le Bleuet to bławatek – chaber; kwiat kwitnący w okopach, który stał się symbolem braterstwa z tymi sprzed 107 laty, którzy walczyli.

Siostry Marlène i Delphine Banach zagrały na fortepianie i skrzypcach melodie legionowe.

W części poetyckiej Akademii, organizatorzy chcieli przekazać tragedię Polski podczas I wojny. Nie istnieliśmy na mapie, Polskość była w sercach, 3 miliony Polaków walczyło na frontach, ale jako żołnierz niemiecki, austriacki, rosyjski. Zdarzało się, że znajdowali się po dwóch stronach okopów i BRAT mierzył, a nawet zabijał BRATA. Uczeń gimnazjum Andrea Draga pięknie odczytał balladę Edwarda Słońskiego ,,Ta co nie zginęła”, z 1914 r., która porusza ten temat. Żołnierze byli często młodymi ludźmi, skazanymi na śmierć i o tym mówiła ballada ,,Złote ognie’’, legionisty-poety Józefa Mączki w wykonaniu Brygidy Rucińskiej. W świadomości pokolenia początków XX wieku było, że bohaterem jest ten, co oddał życie za ojczyznę. Zmienia się to z upływem lat i już w latach 30. przeważa przekonanie, że bohater to ten, co wraca po walkach do domu, co odzwierciedla ballada ,,Jesienny deszcz’’. Jean Hautepierre odczytał swój wiersz specjalnie napisany na Święto Niepodległości.

Następnie chór ,,Piast” pod dyrekcją Brygidy Rucińskiej przypomniał najpiękniejsze pieśni legionowe.
Młodzieży, która aktywnie wzięła udział w Akademii, SPK Paris wręczyło nagrody książkowe.
Sztandarowi SPK Paris otrzymali honorowe dyplomy i odznaki od francuskiego ministra ds. Kombatantów i Pamięci historycznej. Wyróznieni to Zbigniew Adamek, Krzysztof Walendzik i Sławomir Hammer. Gratulujemy serdecznie.

Licznie zgromadzona Polonia obdarowana była książkami oferowanymi przez IPN Kraków ,,Walcząca Rzeczypospolita’’, dr. Macieja Korkucia. Była też możliwość otrzymania dla rodzin polsko-francuskich francuskiej wersji tej wyjątkowej książki. Dzięki staraniom i współpracy z IPN rozdano już Francuzom ponad 200 egzemplarzy i ponad 100 wersji polskiej. Jest duże zapotrzebowanie i jest to pożyteczna promocja naszej historii.

Po odśpiewaniu ,,Roty’’, na gości czekał poczęstunek i rozmowy z artystami i znajomymi.

10 listopada 2025

W ramach współpracy z Merostwem 17. dzielnicy Paryża, delegacja SPK Paryż uczestniczyła w oficjalnych francuskich obchodach oddania hołdu Ofiarom I Wojny Światowej. Ceremonia z udziałem wielu uczniów z trzech pobliskich szkół zgromadziła władze dzielnicy z burmistrzem Geoffroy Boulard.
SPK Paris od 3 lat dzięki podpisanej konwencji bierze udział we wszystkich ważnych komemoracjach. Korzystając z okazji promuje historię Polski, poprzez obecność sztandaru, rozmowy i chociażby rozpowszechnianie publikacji IPN. Spotyka się z zainteresowaniem i sympatią.

Wieczorem w Dôme des Invalides członkowie stowarzyszenia byli obecni na zaproszenie gen. Christophe’a de Saint Chamas, gubernatora les Invalides i przewodniczącego Flamme sous l’Arc de Triomphe, Flamme de la Nation na oddanie honorów Marszałkowi Ferdynadowi Foch, Marszałkowi Francji, Wielkiej Brytanii i Polski. Była obecna jego rodzina, attaché wojskowy Wielkiej Brytanii, a Polskę reprezentował attaché pułkownik Sławomir Zdunek z małżonką. Relais Sacré, pani Marie-Françoise Morel rozpaliła ogień przyniesiony z Grobu Nieznanego Żołnierza, a studenci ‘École polytechnique pełnili wartę. SPK Paryż reprezentowali Maria Dembińska i Zbigniew Adamek ze sztandarem.

11 listopada 2025

Dzień wypełniony ceremoniami.

O 9:00 z czterema sztandarami polskimi członkowie stowarzyszenia stanęli w polskim kościele na ,,Concorde”, aby uczestniczyć w Mszy zamówionej przez Ambasadora RP Jana Emeryka Rościszewskiego. Ambasadę reprezentował Ambasador, Konsul RP Agnieszka Kozińska-Makowska, wicekonsul Patrycja Marcinkowska, attaché wojskowy RP Artur Miśkiewicz. Mszę celebrował rektor PMK ks. Bogusław Brzyś.

Następnie odbyła się krótka ceremonia przed pomnikiem Adama Mickiewicza przy placu Alma i złożenie kwiatów.

O 13:00 miały miejsce uroczystości na merostwie 20. dzielnicy Paryża. Złożenie kwiatów, przy pomniku Poległych. Sztandary polskie, prezentowane były przez Zbigniewa Adamka, Stanisława Rzeszutko, Sławomira Hammera i Maryana Cieślaka.

O 14:00 ceremonia na cmentarzu Père Lachaise w alei Cudzoziemców, którzy oddali życie za Francję, a więc Czechów, Słowaków, Greków, Rosjan, Włochów, Armeńczyków, Belgów i Polaków.

Pomnik Polski istnieje dopiero od 2019 r. i SPK Paris co roku na zaproszenie burmistrza 20. dzielnicy, Erica Plieza stawia się na apel. Uroczystość ma charakter wojskowy, odtwarzane są hymny narodowe, ukwiecane pomniki. Burmistrz w swoim przemówieniu podkreślił rolę Armii Błękitnej gen. Hallera w obronie Francji. Armia ta została stworzona i sfinansowana przez Francję dzięki wsparciu Marszałka Focha, przyjaciela naszego kraju. Pod pomnikiem Polskim wieńce złożyli burmistrz Eric Pliez z towarzyszącymi radnymi i deputowanymi, w imieniu burmistrza Paryża Anne Hidalgo, zastępczyni Laurence Patrice, Michèle Sibirl w imieniu stowarzyszenia Ceux de Rawa Ruska i Maria Dembińska z Marią Cichewicz od SPK Paryż.

W tym samym czasie Krzysztof Walendzik reprezentował stowarzyszenie SPK Paryż na Mszy Royal British Legion w Katedrze Saint-Louis des Invalides. Ambasadę reprezentował płk Artur Kuler.

Wieczorem o 18:30 wyruszył pochód sztandarów francuskich i czterech polskich Polami Elizejskimi do Łuku Triumfalnego. Odbyło się tradycyjne czuwanie w obecności generała de Saint Chamas.

Obchody Narodowego Święta Niepodległości zostały dofinansowane przez Instytut Rozwoju Języka Polskiego ze środków Budżetu Państwa (operator: Fundacja Wolność i Demokracja).

Galeria zdjęć: Zbigniew Adamek

 

czytaj też: >>> Polacy w Paryżu świętowali 107. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości <<<