Konkurs o Nagrodę Marszałka Senatu dla dziennikarzy polskich i polonijnych rozstrzygnięty

fot. pixabay.com

Konkurs o Nagrodę Marszałka Senatu dla dziennikarzy polskich i polonijnych został rozstrzygnięty. Celem konkursu pt. „Polki poza Polską” było pokazanie roli, jaką odegrały i odgrywają polskie kobiety poza granicami Polski dla podtrzymywania polskości i utrzymania więzi z krajem ojczystym.

W tegorocznej, 18. edycji konkursu pierwszą nagrodę – 15 tys. zł – otrzymała Marzena Wróbel-Szała za reportaż radiowy w interesujący sposób przywracający pamięć o polskiej pisarce emigracyjnej Danucie Mostwin pt. „Portrecistka emigrantów”, wyemitowany na antenie Polskiego Radia Zachód 29 listopada 2023 r.

Jury wysoko oceniło reportaż o wyjątkowej postaci Danucie Mostwin – literatce, publicystce, społeczniczce, która stworzyła realistyczny obraz polskiej emigracji, oparty na własnych doświadczeniach i pracy z polskimi emigrantami. Stanowi on cenne źródło wiedzy o ważnej części polskiego społeczeństwa żyjącego poza granicami. Bohaterka reportażu jako młoda dziewczyna wraz z całą rodziną wyemigrowała w 1945 r. do Anglii, potem Stanów Zjednoczonych. Jej twórczość literacka i publicystyczna wywarła ogromny wpływ na kształtowanie obrazu polskiej emigracji. Skromna polska dziewczyna, dzięki ogromnemu uporowi w dążeniu do celu została profesorem na amerykańskim uniwersytecie, prowadziła klinikę zdrowia psychicznego i jednocześnie publikowała w wielu emigracyjnych czasopismach m.in. w paryskiej „Kulturze”. Jest to opowieść jej biografki przeplatana fragmentami książek Danuty Mostwin oraz fragmentem wywiadu z Jerzym Giedroyciem. To opowieść o długim, ciekawym i twórczym życiu polskiej emigrantki.

Drugą nagrodę – 9 tys. zł – jury przyznało Andrzejowi Pisalnikowi za reportaż prasowy o legendzie polskiego odrodzenia na Białorusi, dyrektorce Społecznej Szkoły Polskiej im. Tadeusza Reytana w Baranowiczach Elżbiecie Dołędze-Wrzosek pt. „Matczyny nakaz”, opublikowany na portalu Polaków na Białorusi ZNADNIEMNA.PL 30 listopada 2023 r.

Według jury to interesująca opowieść o losach kobiety, które przeplatają się z historią odradzania się polskości na Białorusi. W tym roku szkoła, gdzie pracowała bohaterka reportażu obchodziłaby jubileusz 35-lecia, ale reżim Łukaszenki, zwalczający wszelkie przejawy polskości, doprowadził do likwidacji placówki. Szkoła była wzorcowym przykładem, jak uczyć języka polskiego i wychowywać młodzież w duchu polskości. Bohaterkę reportażu poznajemy, gdy ma 13 lat. Wówczas, w 1944 roku matkę ( łączniczkę z AK) zabierają Niemcy do obozu śmierci w Kołdyczewie. Żegnając się z córką, prosi ją, by pamiętała, że jest Polką i żeby wszyscy w rodzinie mieli dobre wykształcenie. Temu nakazowi Elżbieta Dołęga-Wrzosek pozostaje wierna całe długie i trudne życie na Białorusi. W czasie wojny opiekuje się dwoma chłopcami – Żydem i Białorusinem. Wychowuje obu chłopców w duchu polskości, sama kończy Wyższą Szkołę Języków Obcych. W ocenie jury jest ważne, żeby pamiętać o takich kobietach, bo to m.in. dzięki nim Polacy na Białorusi odzyskali tożsamość i trwają przy polskości.

Trzecią nagrodę -7 tys. zł – jury przyznało Dorocie Jaśkiewicz-Łebek za reportaż radiowy pt. „Nie tylko kołysanka” o twórczych Polkach żyjących na emigracji w Berlinie, którym polskie korzenie dają napęd do działania. Reportaż wyemitowany został na stronie podcastowej podcasters.spotify.com oraz na Spotify i Soundcloud 30 listopada 2023 r.

Według jury to ciekawa opowieść o kawałku polskiego, kobiecego świata w stolicy Niemiec. To tak naprawdę reportaż o sukcesach i porażkach, ale też twórczej walce o siebie Polek w Berlinie. Jego bohaterki – polskie emigrantki – spotykają się w polskiej kawiarence językowej w stolicy Niemiec, do której przywiodły je różne drogi. Kawiarenka jest dla nich namiastką domu, twórczym miejscem współpracy i integracji. Reportaż opowiada o losach kilku emigrantek. Kobiety mówią o swojej drodze, o swoich aspiracjach i o tym, że starają się łączyć Polskę z Niemcami. Emigracja to dla nich ciągła walka o prawo do własnej godności i tożsamości, walka ze stereotypem emigranta. Bohaterki reportażu wygrywają tę walkę. Są lekarkami, prawniczkami, pisarkami, mają własne galerie, teatry, sklepy.

W tym roku na konkurs wpłynęło wiele prac, które prezentowały wyrównany poziom, dlatego jury zdecydowało o przyznaniu czterech równorzędnych wyróżnień po 3 tys. zł.

Wyróżnienia otrzymali:

Joanna Sikora za reportaż radiowy „Więcej niż dom”, wyemitowany 30 listopada 2023 r. na antenie Polskiego Radia Białystok. To opowieść o rodzinie Stróżanowskich, która tuż przed wybuchem II wojny światowej rozpoczyna budowę domu w Wilnie, na Antokolu. Dom z czasem staje się schronieniem dla Żydów, polskich oficerów, organizuje się w nim tajne komplety dla polskiej młodzieży. Reportaż to wzruszająca opowieść o heroizmie polskiej patriotki, która po wojnie pozostała w Wilnie, aby świadczyć o polskości tych ziem. Po wojnie zakłada w Wilnie m.in. polski teatr, który jako Polski Teatr „Studio” działa do dziś.

Danuta Świątek za wywiad prasowy „Bez polskiego by uschła jak kwiat bez wody”, opublikowany 18 października 2023 r. na nowojorskim portalu DobraPolskaSzkoła.com. Rozmowa z Izabelą Laskowską, polską emigrantką do Niemiec, a potem do USA. Ciekawa opowieść o budowaniu na nowo życia na emigracji. Wydawało się, że język dla aktorki może być barierą w kontynuowaniu życiowej pasji i zawodowych celów. A jednak dzięki sile charakteru z tej bariery bohaterka artykułu potrafiła zrobić atut i zbudować pasjonujące życie zawodowe. Dziś z pasją i zaangażowaniem kieruje polonijnym teatrem, promuje Polskę, polską kulturę i sztukę.

Katarzyna Ziółkowska za rozmowę prasową „Miałam szczęście do ludzi”, opublikowaną 14 października 2023 r. w „Kurierze” plus Polish Weekly Magazin. Rozmowa z Krystyną Durą, byłą właścicielką polskiej restauracji na Greenpoincie – Christina’s Restaurant. Praca pokazuje, jak Pani Krystyna z restauratorki staje się propagatorką i animatorką polskiej kultury, jak polską przedsiębiorczość i operatywność można wykorzystać dla promocji polskiej kultury i sztuki, jak stworzyć miejsce, gdzie przy tradycyjnej polskiej kuchni można porozmawiać z muzykami, fotografami, pisarzami i aktorami. Poczuć atmosferę polskiego domu, który stworzony został na nowojorskim Greenpoincie.

Ewa Trzcińska za rozmowę prasową „Polki w Italii nie zawsze słonecznej”, opublikowaną 30 listopada 2023 r. na portalu Polacy we Włoszech. Polki, które mieszkają we Włoszech, opowiadają o historii swojej emigracji. We Włoszech, jak podkreślają, to właśnie polskie kobiety są bardziej widoczne niż mężczyźni, zakładają firmy, realizują się zawodowo. To portret aktywnych Polek we Włoszech. Jedna z nich założyła Stowarzyszenie Polsko-Włoskie, inna grupę informacyjną „Polacy z Bolonii i okolic”. Jeszcze inna portal „Polacy we Włoszech”, który stał się niezbędnikiem dla włoskiej Polonii. Kultywują polskie tradycje, dbają o język polski, promują polską kulturę.

W tym roku najwięcej prac na konkurs nadesłano z Polski. Były też prace z Białorusi, Czech, Kanady, Litwy, Niemiec, Szwecji, Ukrainy, Włoch, Stanów Zjednoczonych.

Autorzy tegorocznych prac dotarli do niezwykłych kobiet. Opowiedzieli o ich losach, życiu na obczyźnie, a także o ich związkach z Polską. Pokazali Polki wrażliwe, a jednak silne, zdeterminowane w dążeniu do celu, odnoszące sukcesy, potrafiące godzić życie rodzinne z zawodowym, co jest jeszcze trudniejsze poza granicami ojczystego kraju. Nie zabrakło przykładów kobiet – bohaterek, gotowych zapłacić i płacących wysoką cenę za zachowanie polskości. Dotyczy to Polek, które znalazły się poza granicami ojczyzny na skutek powojennego przesunięcia granic. Bohaterki wywiadów, reportaży nie zapominają o swoich korzeniach, wracają do Polski, dbają o to, by ich dzieci mówiły po polsku. Pozostają wierne polskiej tradycji i kulturze i zależy im na zachowaniu związków z ojczyzną. Cieszy fakt, że duża część prac została zainspirowana konkursem, skłoniła dziennikarzy do poszukiwania interesujących Polek, które z różnych powodów zdecydowały się swoje życie budować na obczyźnie, ale także do poszukiwania w przeszłości takich kobiet, o których warto opowiedzieć i przywrócić je naszej pamięci.

Laureaci tegorocznej edycji konkursu zostaną zaproszeni do Senatu na uroczystość wręczenia dyplomów.